Në dyzet vjetorin e vdekjes së prijësit dhe patriotit të Malësisë së

Karadakut Mulla Nuredin Maxhera

Mulla Nuredin Maxhera

Figurë e ndritshme e kombit

dhe e fesë

”Nëse ma thyeni kokën, do të më shpallni hero dhe shehit, e unë nuk e kam atë meritë para popullit tim që të shpallem i tillë, për arsye se kam punuar pak për ta”- i thotë Mulla Nuredini, inspektorit të lartë të UDB’së në burgun e Vranjës.

Shkruan: Fehmi Ramadani - 22. 05. 2009

_________________________________

Foto: Mulla Nuredin - Maxhera

Mulla Nuredin Maxhera u lind më 1902 në fshatin Maxhere të Malësisë së Karadakut të Preshevës. Ai rrjedh nga një familje, e cila gjithherë vepronte në dobi të çështjes kombëtare. Qysh si fëmijë shquhej për nga zgjuarsia dhe urtësia, kështu duke i parë këto tipare, babai i tij Xhemaili e dërgoi në shkollë. Shkollën fillore e kreu në Preshevë, kurse shkollën e mesme të medresesë në Gjilan, dhe atë me sukses të shkëlqyeshëm.

Pas kryerjes së medresesë kthehet në vendlindje dhe emërohet imam për fshatrat e Karadakut të Preshevës dhe Gjilanit, si Sllubicë, Gare, Maxhere, Bukoc, Gosponicë etj. Ndërkaq, shërbimin fetar e kryente me një ndërgjegje të lartë, por ishte edhe një atdhetar i devotshëm. Shpesh ndodhte që në xhami vajzi i tij të përqëndrohej për atdheun, për nevojën e mobilizimit të “xhematit” në frymën e drejtë kombëtare, për luftën kundër okupatorëve të ndryshëm, por edhe luftën kundër tradhtarëve, spiunëve, intrigantëve, kotllukçinjve, ryshfetçinjve, puthadorëve dhe të gjithë të tjerëve që punonin kundër interesave të popullit shqiptar.

Popullit u shpjegonte drejt çështjen e pazgjidhur kombëtare dhe njëherësh, ata i frymëzonte në rrugë të drejtë. Për këtë qëllim, ai në këtë anë përhapte frymën patriotike, gjithnjë duke rreshtuar rreth veti burra dhe trima të kësaj ane. Gjithmonë i merrte për shembull të mirë trimat, si Idriz Seferi, Abdulla Krashnica, Ramiz Cërnica etj, të cilët njiheshin në popull. Vepronte e punonte së bashku me popullin kundër zaptuesve të huaj dhe hyzmeqarëve të tyre, si gjatë LNÇ-së dhe pas saj. Kështu, hoxhës i doli zëri në tërë Malësinë e Karadakut, si patriot i shquar e prijës fetar i mirë. Andaj, edhe populli i kësaj ane e donte dhe e çmonte shumë.

Hoxhë Maxhera ishte një burrë shtatmesëm, me një mjekërr të thinjur, por të rregulluar me pedanteri. Ndërsa, karakteristikë e tij ishte trimëria dhe çdo herë kur binte në sprova të ndryshme dinte t’u shmangej me një dinjitet të lartë. Nga karakteri shquhej si zemërgjerë, i qetë, i urtë e gojëmbël. Tiparet e tij prej burri, në masë të madhe ndikuan që ai të respektohet nga bashkëvendësit e vet. Ai për asnjë moment nuk pushonte nga veprimtaria e tij atdhedashëse edhe kur nganjëherë i shkaktoheshin telashe, mosmarrëv- eshje dhe ngatërresa ndërmjet bashkëkombësve. I gjykonte pa kompromis të gjitha mosmarrëveshjet në mes bashkëkombësve të tij. Ai ishe i vetëdijshëm se këto punë çojnë ujë vetëm në mullirin e armikut. Për këtë, ai ishte zgjedhur si Kryeplak i Këshillit të Pajtimit të Gjaqeve në Malësinë e Karadakut.

Shpërngulja në Përlepnicë të Gjilanit

Lufta Nacional Çlirimtare, e cila u zhvillua krijoi rrethana të reja për popullatën e kësaj treve. Presheva me rrethinë, përsëri mbeti nën tutelën okupuese. Fshati Maxhere, si dhe tërë zona e Karadakut, mbetën nën okupimin bullgar. Duke qenë gjithnjë i kërcënuar për likuidim dhe shfarosje nga okupatorët sllavë, ai me tërë familjen detyrohen ta braktisin vendlindjen dhe të shpërngulet në Anamoravë të Gjilanit, pikërisht në fshatin Përlepnicë, i cili në atë kohë i takonte Shqipërisë. Ai këtu qëndroi plot tri vjet. Mirëpo, aktivitetin i tij patriotik për asnjë moment nuk e ndali. Me një urti të madhe, krijoi dhe ofroi rreth vetes miq, dashamirë e patriotë të shumtë të kësaj ane. Kishte miqësi të ngushtë me patriotin e shquar Zeqë Vërbanin nga fshati Vërban i Vitisë, i cili gjatë një përleshje të armatosur me fashistët italian kishte rënë heroikisht. Veten e kishte shpaguar me vrasjen e një oficeri të lartë italian dhe plagosjen e disa të tjerëve. Gjithashtu, Hoxhë Maxhera kishte miqësi të mirë edhe me patriotët tjerë, si Ramiz Cërnicën, Feriz Llashticën, Ymer Kelmendin, Elmaz Budrikën, etj.

Në Uglar plagoset rëndë nga bullgarët

Hoxhë Maxhera, aktivitetin e tij patriotik e vazhdonte pa ndërprerë, edhe përkundër vështirësive dhe halleve me të cilat ballafaqohej gjatë kësaj kohe. Vepronte si prijës fetar dhe atdhetar i shquar. Vlen të përmendet një rast, ku derisa vepronte në fshatin Uglar, gjatë një përleshjeje të armatosur me bullgarë, hoxha plagoset rëndë, ndërsa miku dhe shoku i tij i ngushtë, Elmaz Budrika vritet në vend. Edhe pse ishte plagosur rëndë, angazhimi i tij patriotik aspak nuk u ndërpre. Ndodhte që shpesh të kalonte kufirin, të cilin e kishin vënë bullgarët në Moravë, dhe të shkonte në Preshevë e në fshatrat e Malësisë së Karadakut ku kishte shërbyer më shumë se 30 vjet. Ai çdo herë që shkonte atje popullit i jepte këshilla dhe e mësonte se si të veprojnë kundër pushtuesve të huaj. Njëherësh, e kishte zakon të takohej dhe të mbante kontakte të rregullta me patriotë të shquar të Preshevës e më gjerë. Shpesh takohej me Abdulla Krashnicën, Ali Aliun, etj, të cilët asokohe udhëhiqnin Luftën Nacional Çlirimtare. Me ta gjithmonë mbante kontakte e këshillohej, si dhe merrte udhëzime të duhura për aktivitet të mëtejmë. Duhet theksuar se shtëpia e tij në fshatin Maxhere ishe shndërruar në çerdhe të patriotëve dhe atdhetarëve të asaj ane. Edhe pse puna e tij me popull ishte vështirësuar shumë, për shkak se okupatorët silleshin gjithkund nëpër këto fshatra, mirëpo ai gjente forma e mënyra të ndryshme që t’u tregonte njerëzve luftën e drejtë të popullit shqiptar për çlirim nga zgjedha e huaj.

Por, pas përfundimit të luftës dhe largimit të okupatorëve bullgarë, italianë e të tjerë nga këto troje shqiptare, synimi për vetëvendosjen e popullit shqiptar nuk ishte realizuar, sepse lufta e shqiptarëve kundër fashizmit ishte tradhtuar nga të ashtuquajturit “komunistë jugosllavë”. Kështu Hoxhë Maxhera, duke parë se komunistët kishin tradhtuar idealet e tyre për vetëvendosjen e popullit shqiptar, ai nuk u dorëzua, por vazhdoi aktivitetin e tij kundër tradhtarëve të popullit shqiptar. Organizonte takime të fshehta nëpër oda dhe u shpjegonte drejt popullit, se është i tradhtuar gjatë kësaj lufte, dhe se nuk u realizuan përpjekjet e tyre kombëtare.

Ishte tepër i mllefosur për tradhtinë e vendimeve të Konferencës së Bujanit, që për shqiptarët ato konsideroheshin si vendimtare për luftën e zhvilluar ndaj okupatorëve. Ky patriot kurrë nuk u pajtua me pushtetin e instaluar nga shqiptaro folësit komunistë, dhe atë e quante okupues. Edhe njëherë vendlindja e tij mbeti nën sundimin serb.

Inkuadrimi në ORBSH-së

Me që, pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, populli shqiptar mbet nën thundrën sllavo-komuniste, ai thellë i përjetonte vuajtjet e këtij populli. Por, asnjëherë nuk ndenji indiferent ndaj ngjarjeve që përjetonte ky popull në kurriz të vetin. Së shpejti bie në kontakt me miq dhe patriot shqiptarë.

Pa hezituar fare anëtarësohet në një organizatë revolucionare për bashkimin e trojeve shqiptare me mëmën Shqipëri. Këtë organizatë e kishin formuar në vitin 1960 patriotët dhe intelektualët e shquar Kadri Halimi, Ali Aliu dhe Ramadan Hoxha. Me plotë dëshirë pranon të aktivizohet dhe merr përsipër organizimin e grupeve në rajonin e Karadakut. Kështu u bë njëri ndër veprimtarët më të mirë të kësaj organizate. Veprimtaria e tij kishte hasur në përkrahje të popullit të kësaj ane dhe ishte shumë afër qëllimit, që të organizonte popullin për mbrojtje dhe vetorganizim. Mirëpo, pushteti okupues sllavo-komunist, duke e hetuar rrezikun që i kanosej nga kjo organizatë, u ra në gjurmë dhe me policë e agjentë të shumtë, organizuan arrestimin e tij.

Organizatorët e kësaj organizate zbulohen, ndërsa Hoxha arrestohet nga xhandarët dhe njerëzit e UDB-ës. Vlen të theksohet se kur u bë arrestimi i tij në mëngjesin e hershëm, ai kishte qëlluar në gjumë. Njëri prej inspektorëve të UDB-ës i kishte bërtitur ”Zgjohu Hoxhë se ti po fle ditën për të punuar natën kundër Serbisë”. Ndërsa, Hoxha ia ktheu se është duke punuar natë e ditë kundër robëruesve të popullit të tij. Kështu, ai arrestohet dhe dërgohet në burgun hetues të Vranjës. Në burg qëndroi, siç i ka hije një burri dhe patrioti të shquar. Gjatë hetimeve, asnjëherë nuk ra në kurthet e UDB-shëve dhe gjakpirësve të popullit shqiptarë. Qëndroi burrërisht pa e zbuluar dhe rënduar asnjë bashkëpunëtorë. E nxorën para Gjykatës së Vranjës vetë të tetin.

Pos Hoxhës, të akuzuar ishin edhe

· Ali Xhelili nga fshati Ilincë,

· Fevzi Aliu nga Presheva,

· Tefik Haxhia nga fshati Gerajt,

· Zahir Sakipi nga Golemidoli,

· Nuredin Aliu nga Presheva,

· Jetish Jetishi nga Depca dhe

· Hetë Ajdini nga fshati Sefer i komunës së Preshevës.

Të gjithë këta kishin vepruar veçmas pa pasur lidhje me te.

Gjykatorja ishte mbushur plot me miq dhe dashamirë të Hoxhës që kishin ardhur për të përcjellë se si po zhvillohej gjykimi. Ai qëndronte krenar dhe sypatrembur para trupit gjykues dhe inspektorëve të UDB-ës, të cilët kishin ardhur për të parë se kush po e përcjell gjykimin nga miqtë e tij. Pas katër-pesë ditë gjykimi, ai do të shpallet fajtor dhe do të dënohet me tetë vjet burgim të rëndë së bashku me shokët e tij.

Pasi mori fund gjykimi, kryetari i trupit gjykues e pyeti se a është i kënaqur me gjykimin. Ky iu përgjigj: ”Më vjen keq që nuk kam mundur të punoj më shumë”. Në të kthyer nga gjykata, i lidhur në pranga, së bashku me shokët e tij duke e sjell në Burgun e Qarkut të Vranjës, aty e priste inspektori i lartë i UDB-ës, duke i thënë:

- ”Ti shumë keq sillesh në gjykatore, por ne mund ta thyejmë kokën tënde”.

- Ky, pa u hamendur, iu drejtua inspektorit: ”Nëse ma thyeni kokën, do të më shpallni hero dhe shehit, e unë nuk e kam atë meritë para popullit tim që të shpallem i tillë, për arsye se kam punuar pak për ta”. Inspektori uli kokën dhe i tërbuar u largua nga ai duke sharë dhe ofenduar.

Hoxhë Maxhera, pas një torturimi të madh në burg nga UDB-ashët serb kishte marrë një sëmundje të rëndë dhe me të liruar nga burgu kjo sëmundje kishte marrë hov dhe pas një kohe të shkurtër, në qershor të vitit 1969 vdes në fshatin e tij Maxhere, aty ku kishte dashur të pushonte përgjithmonë. Në varrin e tij gjendet lapidari i ngritur në shenjë përkujtimi për jetën dhe veprën e tij.

Si e la duhanin?

Një ditë djali i tij Hamdiu kishte shkuar për ta vizituar në burg dhe i kishte dërguar ushqim e cigare me shkrepës. Një gardian, i cili ia dorëzoi pakon me cigare, por jo edhe shkrepësen me qëllim që ta detyrojë ta kërkojë për ta ndezur cigaren. Hoxha i tha gardianit:

- “Ti nuk ma dhe shkrepësen që ma solli djali”.

- Gardiani me një zë të lartë iu ngërmua ” Ti je bandit dhe duhesh të përkulesh para meje për ta marrë shkrepësen”,

- kurse Hoxha ia ktheu: ”Unë jam bandit për ju, por krenar për vete dhe për popullin tim dhe para teje kurrë nuk do të përkulem”. Në atë moment, ai grisi cigaret dhe i hodhi në tokë para këmbëve të gardianit. Prej atij momenti e deri në vdekje kurrë më nuk e ndezi cigaren.

Tradhtinë e gjykon Zoti

Në fillim të gjykimit, kryetari i trupit gjykues, iu drejtua Hoxhës me një pyetje provokuese:

- ”Hoxhë thuaje të vërtetën se a shkruan në Kur’an se Zoti është një, e pushteti i dyti, dhe ai që çon dorë kundër pushtetit është i pabesë”.

- Hoxha u përgjigj: ”Po, por kundër cilit pushtet se; sikur të kisha ngritur dorë kundër pushtetit tim, pushtetit të popullit shqiptar, do të më gjykonte Zoti dhe populli, porse unë veprova kundër pushtetit të huaj, atij jugosllav dhe Zoti e populli kanë për të më nderuar”. Kështu iu përgjigj hoxha gjykatësit serb, duke qëndruar krenar dhe sypatrembur.

Fehmi Ramadani: Sipas Planit të Ahtisarit demokracia në Kosovë...