Shpalime historike
tjera tė etnikumit shqiptar 1945 - 1999 · Pas Luftės ēlirimtare nė Kosovė 1998-1999, politika vendore
e ndėrtuar mbi bazėn e rezolutės 1244 dhe tė shumė rregulloreve tė UNMIK-ut,
ka ngjallur njė frymė tė tjetėrsimit tė identitetit kombėtar shqiptarė nė
Kosovė. Identiteti kosovar, tashmė i sanksionuar edhe me Kushtetutėn ahtisaariane
tė Kosovės, ka filluar tė sforcohet si
identitet kombėtar, dhe nė kėtė drejtim duket se ėshtė vėnė nė shėrbim edhe
ish - klasa intelektuale shqiptare
pro-jugosllave(qė dikur ishin ithtarė tė krijimit tė kombit jugosllavė), si
dhe tė gjitha mediat e shkruara dhe ato elektronike, qė financohen e
kontrollohen nga UNMIK-u dhe qeveria e Kosovės. Dihet mirėfilli, se: Kosova
historikisht ka qenė krahinė e populluar me mbi 90 % shqiptarė, dhe si e
tillė ajo nuk mund tė trajtohet ndryshe, e shkėputur nga areali historik i
kombit shqiptar. Pėrpjekjet pėr tė ndėrtuar njė histori politike pėr Kosovėn
multietnike, duke e tjetėrsuar Kosovėn historikisht shqiptare, janė nė
kundėrshtim me zhvillimin normal tė kombit shqiptar nė Kosovėn shqiptare.
Hasan Prishtina ka thėnė: Para sė gjithash, ruhuni nga mallkimi i historisė
dhe mos e harroni atė kur tė jepni mendimin tuaj! Shkruan: Sheradin BERISHA / 27. 04. 2008 Pas Luftės sė Dytė Botėrore, Kosova dhe
viset tjera shqiptare, (qė padrejtėsisht Fuqitė e Mėdha nė Konferencėn e
Londrės 1912-1913, i ndanė nga trungu i Shtetit shqiptar tė shpallur mė 28 Nėntor 1912 nė Vlorė ) jo
vetėm qė u penguan pėr t“u bashkuar me amėn e saj shqipėrinė, ashtu siē ishte vendosur nė
konferencėn e Bujanit (31 dhjetor 1943 - 1 e 2 janar 1944), por ngjau edhe mė
e keqja, kėto troje tė etnikumit shqiptar pasi u ripushtuan nga forcat
ēetnike - partizane (1944-1945) u coptuan nė katėr copėza brenda republikave
tė Jugosllavisė sė AVNOJ-it. Me kushtetutėn e janarit 1946 tė RFPJ-sė: -
Kosova
u definua si ēark autonom, nėn sovranitetin e
Republikės sė Serbisė; -
Presheva,
Medvegja dhe Bujanoci ( Kosova Lindore) u shkėputėn nga tėrėsia etnike e Kosovės
pėr tu futur brenda kufijėve tė Republikės sė Serbisė; -
Trojet
etnike shqiptare (nga Prespa-Struga e deri nė Kumanovė) ia bashkuan
Republikės sė Maqedonisė, dhe -
Trojet
etnike tė Malėsisė sė Madhe iu bashkuan Malit tė Zi. Populli shqiptar ndonėse nuk
u pajtua kurrė me kėtė ndarje bizare, pas LDB-sė u
organizua nė forma tė ndryshme (legale e ilegale) pėr tė sendėrtuar aspiratėn
e vet historike, ēlirimin e trojeve shqiptare qė mbetėn nėn sundimin
jugosllavė(lexo-serbosllavė) dhe bashkimin e tyre me shtetin amė-Shqipėrinė.
Lėvizjen Kombėtare Shqiptare nė Kosovė me viset tjera etnike shqiptare tė
copėzuara tashmė nė tri republika sllave (Serbi, Mali i
Zi, Maqedoni) gjatė viteve 1945-1999 e ka pėrshkuar disa faza tė organizimit
pėr ēlirim. Drejtues
tė LNDSH-sė ishin atdhetarėt: -
Halim
Spahija, -
prof.Ymer Berisha, -
Tahir
Deda, -
Marije
Shllaku, -
Gjon
Sereēi, -
At
Bernard Llupi, -
Kol
Parubi -
Adem
Gllavica, -
Ukė
Sadiku, -
Ndue
Pėrlleshi, -
kapiten Hysni Rudi, -
Ajet
Gėrguri, -
Luan
Gashi, -
Emrush
Miftari, -
Sokol
Dobroshi, -
Ibrahim
Fehmiu, -
Qemal
Skėnderi, -
Halim
Orana, -
Sadik
Tafarshiku, -
Hamdi
Berisha, -
Prof.Ibrahim
Kelmendi, -
Hysen
Tėrpeza, -
Ejup
Binaku, -
Bedri
Peani, -
Ali
Riza, -
Sylė
Zarbinca, -
Ahmet
Selaci, -
Abdyl
Dura, -
Demė
Ali Pozhari, e shumė tė tjerė. 2. Faza e dytė, pėrfshinė periudhėn
nė mes viteve 1948-1958 ku nė popull quhej si: koha e Rankoviqit. Brenda
kėsaj periudhe organizimet ilegale - legale qenė tė shumėllojshme si:
vazhdimėsia e veprimtarisė sė LNDSH-sė nga grupe tė ndryshme me emėrtime tjera, informbyroistėt, organizimi i
grupimeve nga Sigurimi shqiptarė, kundėrshtimi i rekuizitave otkupit,
kundėrshtimi i asimilimit tė shqiptarėve nė turq dhe luftimi i marrveshjes
xhentelmene Tito-Qyprili 1953 pėr shpėrnguljen e shqiptarėve nė
Turqi
,luftimi nė forma tė ndryshme i kolektivizimit etj. Pėrfaqėsues tė kėtyre grupimeve
kombėtare ishin: -
Xhavit
Gafuri, -
Hasan
Jashari, -
Shaban
Dėrguti, -
Hafėz
Jakupi, -
Bitėr
Dehalla, -
Sefer
Elezkurtaj, -
Hajdar
Bytyqi, -
Bie
Vokshi, -
Fetah
Bogiqi, -
Sami
Peja, -
Sali
Kelmendi, -
Konstandin
Vasilaca, -
Hajrullah
Gorani, -
Ramiz
Osmani, -
Xhemil
Fluku, -
Ramadan
Rexha, -
Ali
Aliu, -
Omer
Qerkezi, -
Sabit
Kapiti, -
Mehmet
Gega, -
Rexhep
Abdullahu, -
Nysret
Nivokazi, -
Emin
Fazliu, -
Njazi
Maloku -
Enver
Dukagjini, -
Adem
Demaēi, -
Muhamed
Brovina, -
Hidė
Dobruna
etj
-
Nė
vitin 1958 atdhetari Metush Krasniqi formoi organizatėn: Partia
Revolucionare pėr Bashkimin e Tokave Shqiptare me Shtetin Amė (PRBTSHSHA); -
Nė
vitin 1960-61 atdhetarėt Kadri Halimi dhe Ali Aliu formuan organizatėn:
Komiteti Revolucionar pėr Bashkimin e Trojeve Shqiptare nė Jugosllavi-me
Shqipėrinė(KRBTSHJSH); -
Nė vitin 1963-64 Simboli i qėndresės
shqiptare Adem Demaēi formoi: Lėvizjen Revolucionare pėr Bashkimin e
Shqiptarėve(LRBSH) dhe nė kuadėr tė saj kanė vepruar Komiteti i Prishtinės,
i Pejės, dhe Komiteti
i Gjakovės
-
Nė
vitet 1964-68 veproi grupi i studentėve (sipas
platformės sė LRBSH-sė) i drejtuar nga studenti Osman Dumoshi. Ky grup ishte
organizatore e demonstratave tė 27 nėntorit 1968 nė Prishtinė, Besian, Pejė,
Gjilan dhe nė Ferizaj 4. Faza e
katėrt, pėrfshinė periudhėn 1969-1981 dhe mund tė thuhet se ėshtė
periudha e lulėzimit tė Lėvizjes ilegale nė Kosovė
Grupet
ilegale mė tė mėdha qė e karakterizojnė kėtė periudhė janė: -
Grupi
Revolucionar i formuar nė vitin 1972 nga Kadri Osmani, Xhafer Shatri etj
(K.Osmani fillimisht nė nėntor 1969 kishte organizuar shpėrndajen e njė
pamfleti, me anė tė sė cilės ka manifestuar suksesin
e demonstratave tė vitit 1968 dhe pėr kėtė veprim denohet me 10 muaj burg nga
gjyqtari Tadej Rodiqi); -
Grupi MLK
1976-78, pastaj OMLK 1978..., (si vazhduese tė
Grupit Revolucionar tė Kadri Osmanit), tė drejtuar nga Kadri Zeka, Mehmet
Hajrizi, Hydajet Hyseni, Rexhep Mala etj (Nė prill tė vitit 1978 Kadri Zeka
emigron nė Zvicėr), -
Lėvizja
Nacional-Ēlirimtare e Kosovės (1975) i kryesuar nga Adem Demaēi dhe grupi i Adem Rukiqit; -
Partia
Komuniste Marksiste-Leniniste e Shqiptarėve nė Jugosllavi-PKMLSHJ (1976...)i
drejtuar nga Avdullah Prapashtica; -
Lėvizja
Nacional-Ēlirimtare e Kosovės dhe tė Viseve tjetra Shqiptare nė
Jugosllavi(LNĒKVSHJ(1978-shkurt 1982) tė drejtuar nga Metush Krasniqi, Jusuf
Gėrvalla dhe Sabri Novosella. (Nė dhjetor 1979 Jusuf
Gėrvalla emigron nė Germani, ndėrsa Sabri Novosella nė Turqi). Gjatė viteve 1980-81 nė
Kosovė me programin e LNĒKVSHJ-sė sipas udhėzimeve tė Jusuf Gėrvallės ka
vepruar Komiteti i Deēanit i drejtuar nga: -
Ismail
Haradinaj, -
Komiteti
i Drenasit i drejtuar nga Bajram Gashi... etj. Pas
luftės sė dytė botėrore nė shtetet perėndimore kanė vepruar disa grupime
politike shqiptare antikomuniste, si: Legaliteti, Balli Kombėtar, Lidhja e
tretė e Prizrenit, fraksione tė ndryshme brenda kėtyre grupimeve etj. Ndėrkaq
nga viti 1977 nė Gjermani vepronte edhe Beslidhja Kombėtare Demokratike
Shqiptare, e drejtuar nga Emin Fazlia qė veten e quante Emil Kastrioti,
ndėrsa nė vitin 1978 u formua edhe Fronti i Kuq Popullor-FKP, i drejtuar nga
Ibrahim Kelmendi i emigruar nga viti 1976 nė Bochum tė Gjermanisė.
- Nė vitin 1986 LRSHJ merr
emrin: Lėvizja Popullore pėr Republikėn e Kosovės dhe nė kuadėr tė saj
vepruan njė sėrė grupimesh tė vogla me emėrtime tė
ndryshme, tė cilat synonin me ēdo ēmim jetėsimin e Republikės sė Kosovės, si
hap drejt realizimit tė Bashkimit Kombėtar. Madje nė kėtė kuadėr veronin
Lėvizja me adresė dhe ajo pa adresė nė Perėndim. Pėrfaqėsues tė Lėvizjes
Kombėtare ( ilegale) nė periudhėn 1981-1990 nė Kosovė dhe nė shtetet perėndimore ishin:
-
Jusuf
Gėrvalla, -
Kadri
Zeka, -
Bardhosh
Gėrvalla, -
Hydajet
Hyseni, -
Jakup
Krasniqi, -
Mehmet
Hajrizi, -
Basri
Musmurati -
Gani
Koci, -
Bajram
Kosumi, -
Ali
Lajēi, -
Ahmet
Haxhiu, -
Arif Seferi, -
Shaban
Muja, -
Gani
Krasniqi, -
Nezir
Myrtaj, -
Fazli
Veliu, -
Ali
Ahmeti, -
Musa
Xhaferi, -
Mustafė
Xhemajli, -
Sabri
Novosella, -
Xhafer
Durmishi, -
Hasan
Mala, -
Kadri
Abdullahu, -
Hysen
Gega, -
Bajram Bahtiri,
-
Kastriot
Haxhirexha, -
Fehmi
Lladrovci, -
Sami
Kurteshi, -
Ismet
Begolli, -
Emrush
Xhemajli, -
Shaban
Shala, -
Halil
Alidema, -
Mr.Ukshin
Hoti, -
Kadri
Osmani, -
Nuhi
Berisha, -
Regjep
Mala, -
Xhavit
Haliti, -
Xhafer
Shatri, -
Elmi
Zeka, -
Gafurr
Adili, -
Hasan
Mala, -
Agim
Sylejmani, -
Xhavit
Haziri, -
Saime
Isufi Bulja, -
Abdullah
Prapashtica, -
Rexhep
Maqedonci, -
Meriman
Braha, -
Martin
Ēuni, -
Afrim
Zhitia, -
Fahri
Fazliu, -
Fadil
Vata, -
Zija
Shemsiu, -
Bislim
Elshani, -
Afrim
Morina, -
Sejdi
Gega, -
Bardhyl
Mahmuti, -
Ibrahim
Kelmendi, -
Bajrush
Xhemajli, -
Xhevat
Bislimi, -
Hajdin
Abazi, -
Fatmir
Brajshori, -
Emin
Krasniqi, -
Sejdi
Veseli, -
Adem
Grabovci, -
Enver
Topalli, -
Halit
Naxhaku, -
Gafurr
Elshani, -
Muhamet
Kelmendi, -
Tahir
Hani, -
Remzi
Ademaj, -
Pajazit
Jashari, -
Fadil
Lepaja, -
Januz Musliu, -
Ramė
Buja, -
Ahmet
Haxhiu, -
Ibish
Neziri, -
Xhabir
Morina, -
Rafi
Halili, -
Ibrahim
Shala, -
Berat
Luzha, -
Ramadan
Avdiu, -
Xhemajli
Berisha, -
Xhemajl
Fetahu, -
Sherif
Konjufca, -
Bajram
Ajeti, -
Raif
Ēela, -
Avni
Klinaku, -
Valon
Murati, -
Shemsi
Veseli, -
Petrit
Duraku, -
Ahmet
Isufi, -
Beqir
Beqa, -
Bashkim
Mazreku, -
Behadin
Allaqi, -
Nysret
Pllana, -
Sadri
Ramabaja, -
Azem
Syla, -
Akile
Dedinca, -
Nesimi
Elshani, -
Ali
Ajeti, -
Gursel
Sylejmani....etj
Bazamenti i UĒK-sė ishte Lėvizja Popullore
pėr Repubilkėn e Kosovės (LPRK) e cila vepronte fuqishėm nė Kosovė dhe nė
shtetet perėndimore. Kjo organizatė, nė Mbledhjen e vetė tė katėrt tė
Pėrgjithshme, qė u mbajt mė 28-29 korrik 1993, nė Kodėr tė Trimave, nė
Prishtinė - u emėrtua shkurt si: Lėvizja Popullore e Kosovės
( LPK). Nė kėtė mbledhje, nė programin e LPK-sė u aprovua njėzėrit qėndrimi,
se: lufta e armatosur do tė jetė qėllimi kryesor pėr ēlirimin e Kosovės me
viset tjera etnike shqiptare (nė ish Jugosllavi) tė mbetura padrejtėsisht
jashtė kufijve tė Shqipėrisė londineze. Epiqendra e UĒK-sė do tė bėhet grupi i armatosur nė Drenicė nė krye me Komandantin legjendar tė
kėsaj ushtrie tė lavdishme Adem Jashari. - Nė vitet
1992-1994-1998, Zvicėr Shqipėri Kosovė: Kryesia e LPK-sė merr vendim pėr
formimin e sektorėve tė veprimtarisė sė LPK-sė duke iu dhėnė autonomi tė
madhe tė veprimit tė sektorėve tė veēantė: 1. Sektorit tė organizimit
politik, Fazli Veliu, Muhamet Kelmendi etj.; 2. Sektori i Lidhėmbajtjes me
veprmtarėt e LPK-sė, Emrush Xhemajli, Gafurr Elshani, Adem Grabovci e Rexhė
Ibėrdema; 3. Sektorit tė rėndėsisė sė
veēantė, Xhavit Haliti, Ali Ahmeti, Azem Syla; 4. Sektorit tė propagandės,
redaksia e Zėrit tė Kosovės. Veprimtaria e kėtyre sektorėve koordinohej nė
Kryesi tė LPK-sė dhe pėr punėn e pėrgjithshme raportohej edhe nė Kėshillin e
Pėrgjithshėm. - Nė vitet 1993-1995: Pjesė
tė Kėshillave tė LPK-sė nė Skėnderaj, Gllogoc (Drenas), Klinė, Ferizaj,
Prishtinė, Podujevė (Besiana e sotme), Suharekė (Therandė), Prizren, Rahovec,
Malishevė, Deēan, Gjakovė, Pejė, Gjilan, Kėrēovė, Tetovė, Shkup, Kumanovė,
cila mė herėt e cila mė vonė, shndėrrohen nė njėsi tė para tė armatosura.
Veprimtarėt mė tė njohur qė nga puna politike iu pėrkushtuan punės ushtarake
ishin: Durmish Gashi, Halil Ēadraku, Selim Gashi, Xheladin Gashi, Sokol
Bashota, Fatmir Limaj, Ragip Shala, Rexhep Selimi, Mujė Krasniqi, Isa
Krasniqi, Asllan Pantina, Skender Rexhepi, Fadil Nimani, Rexhep Bislimi,
Qerim Kelmendi, Adrian Krasniqi, Gursel Sylejmani, Beqir Limani, Xhemajl
Jashari, Ismet Sylejmani, Shaqir Shaqiri, Jonuz Musliu, etj. - Mė 17. 11. 1994 nė Arau tė
Zvicrės - u lėshua Komunikata e Parė ushtarake. Kryesia e LPK-sė, pas
insistimit tė grupeve tė armatosura brenda vendit, merr vendim pėr fillimin e
lėshimit tė komunikatave, nė tė cilat merret pėrsipėr autorėsia e tyre. Pas
njė diskutimi tė pėrimtuar Kryesia, duke pasur parasyshė edhe propozimet e
grupimeve ushtarake nė terren, mori vendim qė organizmi i ri ushtarak tė quhet
Ushtria Ēlirimtare e Kosovės. Komunikata u vendos tė mbajė nr. 11. Nė kėtė
Mbledhje merrnin pjesė: Fazli Veliu, Emrush Xehmajli, Ali Ahmeti, Xhavit
Haliti, Gafurr Elshani. - Nė Mars - Prill 1998:
Kryesia e LPK-sė qėndroi nė Shqipėri. Disa ditė punon nė lokalet e Shoqatės
sė Shkrimtarėve tė Shqipėrisė dhe pastaj vendoset nė njė lokal nė afėrsi tė
qendrės sė Tiranės. Nė kėtė kohė u morėn vendime tė rėndėsishme qė ndikuan nė
rritjen e furnizimit tė UĒK-sė me armė, veshmbathje
dhe barėra. Pėr kėtė qėllim u bėnė shumė takime me grupet e mobilizimit dhe
ato logjistike tė furnizimit. Po nė kėtė kohė me vendimin e Kryesisė blehet
sistemi i parė i telefonisė satelitore pėr nevojat e Ushtrisė Ēlirimtare tė
Kosovės. Telefonat satelitor u shpėrndanė nė zonat aktive
nė kėtė kohė. - Nė Prill, 1998: Mbahet Mbledhja e
V-tė e Pėrgjithshme e Degės sė LPK-sė. Nė Kosovė tashmė ishte luftė dhe nuk
kishte mundėsi tė mbahej mbledhje e gjerė. Nė mbledhjen e Degės u konfirmua
pėrcaktimi i LPK-sė pėr luftėn e armatosur deri nė ēlirimin e vendit dhe
fuqizimin e UĒK-sė. Pas mbledhjes dolėn organet e LPK-sė. Kryetar i Degės sė
LPK-sė u zgjodh Bedri Islami. - Nė Shkurt - Maj - Qershor 1998: Me
organizimin e LPK-sė, Kryesisė, sektorit tė veēant dhe sektorit tė lidhjembajtjes,
por edhe individualisht iu bashkangjitėn UĒK-sė edhe njė pjesė e veprimtarėve
tė LPK-sė me pėrvojė qė ishin nė diasporė, ndėr tė tjerė dhe emra tė njohur
si: Ismet Jashari, Fehmi Lladrovci, Xhevė Krasniqi-Lladrovici, Ahmet Kaēiku,
Agim Bajrami, Sejdi Sejdiu, Skender Ēeku, Xhemajl Fetahu, Fatmir Limaj,
Ramush Haradinaj, Sami Lushtaku, Shukri Buja, Nasim Haradinaj, Hashim Thaēi,
Emrush Xhemajli, Gafurr Elshani, Abdyl Mushkolaj, Kadri Veseli, Nazmi
Brahimaj, Azem Syla, Adem Grabovci, Avdi Muja, Imri Ilazi, Sabri Kiēmari,
Selim Krasniqi, Metush Zenuni, Agron Gėrvalla, Demir Demiri, Cenė Aliēkaj,
Muharrem Dina, etj. - Pjesa tjetėr e LPK-sė qė mbeti nė
diasporė dhe nė Shqipėri u bė mbėshtetja kryesore politike, diplomatike,
financiare e logjistike pėr UĒK-nė nga jashtė territorit tė luftimeve: Fazli
Veliu, Ali Ahmeti, Xhavit Haliti, Raif Gashi, Sejdi Gega, Refik Hamiti,
Jashar Salihu, Bardhyl Mahmuti, Rexhė Ibėrdema, Sahit Krasniqi, Hasan
Ukėhaxha, Murat Jashari, Shefit Xhaferi, Ibrahim Kelmendi, Xhavit Hoxha,
Salih Bicku, Xhavit Bajraktari, Agush Buja, Musa Demiri, Halil Selimi, Ramiz
Lladrovci, Gafurr Zendeli, Rexhep Halimi, Muharrem Elshani, Afrim Emini,
Sahadete Zhitia, Selam Bajrami, Pleurat Sejdiu, Begzat Gashi etj. (Shkėputur
nga historiku:LPK-ja, 20 vjet veprimtari 1982-2002) - Mė 13 gusht 1998 Sh.P i Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės
pėrmes Deklaratės politikle nr. 7 bėnė publik se Jakup Krasniqi, Xhavit
Haliti, Bardhyl Mahmuti, Hashim Thaēi, Faton Mehmetaj dhe Sokol Bashota janė
pėrfaqėsuesit politikė tė UĒK-sė. LPK-ja pėrveē se ishte
themeluese e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės, ajo u bė bazament i Ushtrisė
Ēlirimtare pėr Preshevė, Medvegj dhe
Bujanoc UĒPMB-sė nė Kosovėn Lindore, dhe i Ushtrisė Ēlirimtare Kombėtare -
UĒK-sė nė viset etnike shqiptare nė Maqedoni, nė vitet 1999 2001. (...) |