Kodi i fshehtė i pėrkrenares sė Skenderbeut ·
Kastriotėt,
midis lindjes dhe perėndimit, mbanin stemėn e shqipes me dy kokė por e
veēanta ėshtė se Skėnderbeu mbajti veē saj, si personale, pėrkrenaren e
famshme tė tij. Ēfarė do tė thotė ai me ato dy brirėt e cjapit? Kujt i drejtohej ai me
ato simbole surrealiste dhe pėrse fisnikė tė tjerė shqiptarė pas tij ose
njėkohėsisht me tė nuk e mbanin atė simbol? Mos
ndoshta duheshin merita tė caktuara pėr tė mbajtur njė pėrkrenare me tė tilla
simbole? Pėrse kjo pėrkrenare u transportua brez pas brezi dhe u ruajt nė
muzeun e Vienės? Shkruan: Prof. Mihallaq ZHAVO Okultizmi si
vizion alternativ shpjegon gjuhėn simbolike tė pėkrenares Pėrkrenarja e Skėnderbeut ėshtė bėrė
tani pjesė e pandashme e heroit, aq organike sa nuk ka figurė historike qė
mund tė krahasohet. Ajo merrr vlera studimore edhe pėr shkak tė varfėrisė sė
relikeve qė e shoqėrojnė figurėn e Gjergj Kastriotit. Sot ne kemi mundėsi tė reflektijmė
ndryshe pėr tė gjithė kulturėn zyrtare shqipėtare ku historizimi i vlerave
esenciale tė personaliteteve dhe tė gjuhės sonė ėshtė shpesh njė arritje
antikombėtare e bėrė nga mjerimi ideollogjik i profesorėve rrogtarė.
Rakitizmi kultural i historianėve zyrtarė sot nė tė
gjithė botėn ėshtė pengesė pėr zgjidhjen e shumė enigmave tė sė kaluarės.
Antikja dhe e vjetra po bėhen mė enigmatike se kurrė nga kultura alternative
qė po trondit dogmat e katedrave universitare me materiale tė mbajtur sekret
mė parė. ·
Foto: Pėrkrenarja
dhe shpata e Skėnderbeut Tė
mos mjaftohemi kurrė me aq sa dimė pėr tė shkuarėn e pėr mė tepėr pėr figurat
mitike si Skėnderbeu. Madhėshtia e tyre, pėrfshin
plane tė dukshme e tė padukshme, nganjėherė misterioze sepse pemėt
madhėshtore i largojnė rrėnjėt dhe i fshehin aq larg sa mendėsia e njė
lulelakre nuk mund ti imagjinojė. Nuk ėshtė meritė
e jona asnjė zbulim i ri mbi Skėnderbeun, por e dritės qė ai ka rrezatuar e
vazhdon tė rrezatojė pėr tė plotėsuar madhėshtinė e tij tė pa kuptuar
plotėsisht edhe shpesh tė pėrfolur nga plebejt e historisė. Historianėt qė
kanė kontribuar deri tani nė njohjen dhe modelimin e figurės sė Skėnderbeut vijnė
nga fusha tė ndryshme por me bazė tė njėjtė, qė
ėshtė rikrijimi nėpėrmjet fakteve i njė realiteti sa mė konkret informativ
mbi tė. Pra, ata mund ta rikrijojnė realitetin mbi Skėnderbeut pėr aq sa
kuptojnė pėr reale, pėr aq sa ne dimė pėr kėtė botė ku jetojmė. Historiani
profesionist kėrkon tė hetojė tė shkuarėn me mendjen e tij tė pėrshpejtuar
moderne, pa kuptuar se historinė e kanė krijuar njerėz mbi nivelin mendor tė
tij. Historinė nuk e kanė bėrė studiuesit e historisė, por ato qė zotėronin
mistere dhe tė vėrteta qė nuk mund ti pėrballojė dot historiani. Kėtu do tė
pėrmendim faktin qė pikėrisht pėr historinė ato nuk preokupoheshin fare duke
e konsideruar si fushė ku nuk mund tė transmetohen mesazhe tė dobishme.
Misteri ishte dija e tyre e pėrcjellur nė kode pikėrisht qė kureshtarė si profesorėt e sotėm tė mos e profanizonin e ta
deformonin. Sekreti ishte mėnyra e tyre pėr komunikim sepse pėr tė kuptuar tė
vėrtetėn kozmike duhet njė pėrgatitje gati mbi njerėzore. Mjafton tė
mendojmė se sot nė erėn e informacionit, opinioni publik di shumė pak pėr
mekanizmat e vėrtetė qė lėvizin botėn e sotme pėr mos thėnė qė ka mekanizma
tė krijuar me qėllim qė ta devijojnė e ta gėnjejnė atė. Sa zhgėnjyese ėshtė
ideja se ajo qė manifestohet, ėshtė e vėrtetė aq mė tepėr kur flitet pėr tė
vėrteta historike. Historisė i mbetet vetėm pluhuri i ngjarjeve, hiri i asaj qė ishte dhe ti besosh ose tė mjaftohesh me
historinė zyrtare, pozitiviste, do tė thotė ta marrėsh hirin pėr dru tė
padjegur. Sa e mjeruar duket arroganca e historianit materialist shqiptar qė
transformon misterin e jetės nė fakt historik tė pėrshtatshėm pėr teoritė e
tij ideologjike. Sot
ekziston njė okultizėm teknologjik, okultizėm bankar dhe monopolizėm
shkencor, ky ėshtė misteri i kohės sonė moderne. Nė Mesjetė dhe nė Rilindjen
Europiane ekzistonte njė mister tjetėr, ai i
mistikėve, tempullarėve, alkimistėve dhe i ndėrtuesve tė katedraleve. Kjo
botė u rrezikua nga dyndjet osmane dhe Gjergj Kastrioti, si
fisnik i asaj kohe, rrjedhimisht i ndėrgjegjshėm pėr vlerat e saj, e mbrojti
me vetėdije kėtė kulturė. Po tė pėrdorim njė llogjikė tjetėr ultra historike
ai ishte nga tė fundit tempullarė, ishte pjesė e atij organizimi gjigand
evropian i mjeshtrave qė nuk njohin kohėn, i dijes mistike tė alkimistėve ku
edhe fisnikėt shqiptarė tė mesjetės mund tė kenė pasur pėrvojat e tyre jo mė
pak inferiore se ato evropiane. Familjet e princave tė mesjetės njiheshin si
tė tillė pėr nivelin e kuptimit dhe ruajtjes sė dijeve arkane. Princat
shqiptarė tė atyre kohėrave bėnin pjesė nė zinxhirin e madh evropian. Ruajtja
e sekreteve ishte njė nga cilėsitė e tyre prandaj gjenden pak materiale
lehtėsisht tė kuptueshme pėr tė gjithė. Kjo
fushė ėshtė njė pjesė e historisė sė Evropės mjaft e fshehtė me njė llogjikė tė veēantė kėrkimi me vlera shumė
specifike por edhe e denigruar shumė nga pozitivizmi dhe materializmi i
shekujve tė fundit, viktimė e tė cilės janė edhe njė pjesė e historianėve. Nė
kėtė fushė mund tė hyet nėpėrmjet simboleve dhe gjuhės sė tyre, aq e dashur
pėr mendimtarėt e asaj kohe. Ata flisnin me gjuhėn e analogjisė sė kodeve,
stemave, qė i vendosnin nė veshjet e tyre, nė pėrkrenaret e tyre, qė tregonin
gradėn e caktuar tė evoluimit nė dijen, artin e madh tė asaj shkence mistike
mbarėevropiane, qė ishte edhe faktori i vėrtetė i bashkimit tė asaj Evrope.
Kudo qė shkonte njė kalorės, mbret, nė rastin tonė Skėnderbeu, paraqiste
simbolet e tij tė fisnikėrisė qė kishin njė gjuhė universale, gjuhė e njohur
nga fisnikėt por jo nga masat e popullsisė. Pėrkrenarja ishte njė objekt me
funksion tė tillė se praktikisht nuk mund tė mbahet nė kokė. Njohėsit,
gnostikėt ishin mjeshtra tė dijes sė asaj kohe, tė dijes arkane (dije sekrete
tė antikitetit) tė shkallėzuar sipas nivelit tė njohjes nė fusha si ajo e
astronomisė, astrollogjisė, matematikės, alkimisė. Pėr kulturėn e shumė
studiuesve tanė pro fesionistė, alkimia ėshtė karikatura e kimisė. Por le ta
gėzojnė ata injorancėn e tyre, alkimia e asaj kohe ishte shkenca e evoluimit
total tė njeriut nėpėrmjet njė disipline tė caktuar, sekrete, privilegj i
kastave fisnike. Metalet qė ata kthenin nė ar dhe guri filozofik i tyre ishte
realizimi i vetėdijes totale, rezatuese dhe hyjnore.
Njohja e kėtyre sekreteve atje ėshtė shumė e vėshtirė edhe pėr faktin se kjo
dije pėrdor me qėllim njė gjuhė tė kodifikuar pėr tė devijuar kuriozėt e
sipėrfaqshėm. Atje ku mundi por edhe dėshira e ndryshimit tė vetvehtes,
transformimit tė unit, ėshtė premisė e parė qė ato sekrete tė dorėzohen
shkallėshkallė. Kastriotėt,
midis lindjes dhe perėndimit, mbanin stemėn e shqipes me dy kokė por e
veēanta ėshtė se Skėnderbeu mbajti veē saj, si
personale, pėrkrenaren e famshme tė tij. Ēfarė do tė thotė ai me ato dy
brirėt e cjapit? Kujt i drejtohej ai me ato simbole surrealiste dhe pėrse
fisnikė tė tjerė shqiptarė pas tij ose njėkohėsisht me
tė nuk e mbanin atė simbol? Mos ndoshta duheshin merita tė caktuara pėr tė
mbajtur njė pėrkrenare me tė tilla simbole? Pėrse kjo pėrkrenare u
transportua brez pas brezi dhe u ruajt nė muzeun e Vjenės? Nė njė moment tė
historisė sonė tė diturit mund tė kenė munguar nė kėto troje, por nėpėr
Europė kanė ditur tė fshihen dhe tė mbijetojnė. Po
ti hedhim njė sy Mesjetės me respekt pėr dijet dhe
kulturat e saj, pa arrogancėn e tė diturit modern dhe po ta pranojmė si tė
mirėqenė filozofinė e asaj kohe do tė zbulohen koiēidenca interesante. Duke
pėrdorur edhe ne analogjinė si metode studimi (ndėrkohė qė antikėt e
pėrdornin si metodė njohėse) do tė vėmė re se nga astrologėt e asaj kohe shenjat
astrologjike kishin tė bėnin me njė domethėnie tė
caktuar qė lidhej me nivelin e dijes dhe llojit tė planetit qė e dominon atė.
Pėr ta, pra pėr mjeshtra nė nivele tė larta tė alkimisė dhe astrologjisė,
dihej se ai qė dominonte shenjėn e vėshtirė tė Saturnit ishte kalorės i dijes
nė nivel shumė tė lartė dhe pėr rrjedhojė mbante simbole nė funksion tė
gradės, nė rastin tonė bricjapin. Dijetarė dhe alkimistė tė asaj kohe e dinin
midis tyre se kapuēi i tejzgjatur dhe i pėrkulur qė ata mbanin, simbolizonte bricjapin
dhe i lejohej ta mbanin vetėm ata qė nė rrugėn e njohjes Arkane dhe Ermetiste
tė kohės e njihnin misterin e rimishėrimit. Kjo dije shpesh e luftuar nga
Kisha zyrtare, por edhe nga islamizmi zyrtar qė kanė deformuar vlerat e
Mesjetės dhe pėr qėllime dogme kanė errėsuar vlerat e atyre qė dija i grinte mbi lindjen dhe perėndimin, njohėsit e tė
vėrtetave kozmike. Rėndėsia
e veēantė dhe njėkohėsisht sekrete e kėsaj shenje zodiakale, pra e bricjapit
vjen nga lidhja e saj me Saturnin. Nga ky planet sipas Ermetistėve evropianė
edhe lindorė shpirti fillon rrugėn e tij drejt rilindjes, rimishėrimit dhe
duke kaluar sferat planetare arrin Hėnėn ku ndalon pėr tė parė kozmosin nė
pritje tė momentit dhe horoskopit tė pėrshtatshėm, nėse mund tė shprehemi
kėshtu, pėr tė rilindur nė botėn e mishit e tė kockės. Simboli i bricjapit ka
qenė i pėrdorur me kėtė kuptim edhe nė Orient, por
nė Perėndim ėshtė reduktuar nė figurėn e cjapit. Nė Mesjetė zakonisht ishte
edhe njė kombinim cjap-peshk (Saturni- Hėna). Nė kristianizmin e hershėm
Krishti u prezantonte nė imazhe fetare simbolikisht si
peshk. Ai superoi e sfidoi vdekjen. Nė imazhet mė antike babiloneze
prezantohet njė cjap me bishtin e njė peshku. Ky kombinim i dyfishtė kishte
njė domethėnie tė thellė Arkane. Bricjapi mbretėron nė tė vėrtetė si mbi njeriun e brendshėm ashtu edhe mbi atė tė jashtėm,
pra simbas mentalitetit tė asaj kohe njeriu Bricjap simbolizon bashkimin e
strukturės sė brendshme me tė jashtmen. Arritja e kėtij uniteti ishte qėllimi
i shkollave antike dhe mesjetare. Bricjapi udhėhiqet
nga Saturni, zoti i kohės, prandaj nė Antikitet kjo lidhet edhe me shpatėn,
qė mbron jetėn e dominon vdekjen. Njė gravurė veneciane e paraqet Gjergjin me shpatė nė dorė dhe me pėrkrenaren tė mbėshtetur nė
tokė. Ekziston njė lidhje midis ndėrtuesve tė katedraleve dhe Bricjapit,
strukturave tė mėdha arkitektonike e tė numerologjisė indiane, misteret
Arkane tė Bricjapit ato i quanin makara. Kjo
ishte zgjuarsia Arkane e Tempullarėve, mbrojtėsve tė Kristianizmit tė vėrtetė
qė nuk ka qenė as lindor as perėndimor ne esencėn e tij. Mund tė
kujtojmė se Evropa e hershme dhe e sotme e njeh Gjergj Kastriotin si mbrojtės tė Kristianizmit, i vetėdijshėm edhe pėr
vlerat mistike-ezoterike tė tij. Nė
sistemet Kabalistike, nė simbolet e letrave tė tarokut, gjejmė pėrsėri cjapin
dhe e gjithė kjo do tė mbetej njė lojė koiēidencash absurde po tė mos
pėrdorim teknologjinė e tė menduarit tė asaj kohe, analogjinė qė na fton ti shikojmė me shumė kuriozitet e vėmendje simbolet e
pėrkrenares sė Skėnderbeut. Ne nuk na intereson se
dikush i beson ose jo kėto teori mesjetare, por jemi tė sigurt se me kėto
mendėsi lindnin edhe vdisnin njerėzit e asaj kohe. Pėr
pėrkrenaren e Skėnderbeut ka shume fabula e histori pėrsa i takon dhisė sė
zgjedhur nga ai si simbol. Pėr na duken jo fort
bindėse po tė kemi parasysh pėrgjegjėsinė e simboleve nė atė kohė dhe
kotėsinė e tregimit tė kėtyre pėrrallėzave popullore nė oborret fisnikėrore
tė Evropės. Siē e dimė ishte njė Evropė kristiane me
themele tė dijes mistike ku respekti dhe njohja qė Skėnderbeu gjente nė ato
oborre vinte nga kėto vlera tė dijes qė ai pa tjetėr duhet ti zotėronte. Ai
mbante simbolin e cjapit pėr ato motive tė vlefshme okulte qė pėrmendėm, nė
shenjė grade dhe respekti, ai pėrfaqėsonte shkollėn shqiptare okulte, njohėse
dhe trasmetuese e traditės sė mistereve po aq antike sa vetė shqiptarėt. Pas
tij kjo shkollė ezoterike shkrihet. Qė
atėherė nė nuk e gjejmė mė tė pėrdorur simbolin e cjapit ose dhisė dhe qė
atėhere u ēorodit dhe humbi vula antike e shqiptarėve e kėrkuar, dhe
dėshiruar mė vonė nga tė gjithė patriotėt. (Revista "Milosao") |