100 vjet nga Kongresi i Manastirit pėr njėsimin e alfabetit tė gjuhės shqipe Mithat Frashėri rrėfen
personazhet e Kongresit tė Manastirit Kongres i Abeces u
mbajt nė Manastir mė 1 e gjer mė 10 tė Vjeshtės sė tretė 1908. Kishinė marrė pjesė 32 delegatė tardhurė
nga 22 shoqėri dhe qytete.. Fytyrat qė po botojmė nė kėtė numėr rrėfejnė, i
pari Kongresin, i dyti Komisionin e Abecesė: ·
Foto Historike: Pjesėmarrėsit
e Kongresit tė Manastirit Nė fytyrė tė parė shohim
kėta veta: 1. Midhat
Frashėri (Lumo Skėndo) delegate i Klubit tė Selanikut dhe i Klubit tė
Janinės; kryetar i zgjedhur i
Kongresit; dreqtonjės i sė pėrkohėshmes
sėnė dhe i gazetės Lirija. 2. Gjergj Fishta, delegat i
Shoqėrisė Bashkim nė Shkodrė; auktor i Lahut e Malcisė, Anzat e Parnasit dhe tė tjera libra e vjersha; dreqtonjės i njė shkolle shqipe nė Shkodrė. 3. Emzot
Kaēori,
delegate i Durrėsit dhe ndihmės i arqipeshkut
tė kėti qyteti. 4. Dom Nre
Mjeda delegat i shoqėrisė Agim nė Shkodrė, kryetar
i kėsaj shoqėrije dhe auktor i librave shkollare tė
kėsaj shoqėrije; vjershėtor. 5. G.D.Qiriaz
Manastiri, delegat i Ma-nastirit, nėnėkryetar i Kongresit dhe auktor i Hristomathi. 6. Fehim
be Zavalani, delegat i Manastirit, kryetar i
Klubit tė Manastirit. 7. Dimitri
Mole, delegat i Filibesė 8. Nyzhet
Vrioni, delegati
Beratit. 9. Rok Berisha Gjakova,
delegat i Shkupit 10. Bajo
Topulli Gjirokastra, delegat i Gjirokastrės,
luftėtar i lirisė. 11. Thoma
Abrami, delegat i Korēėsė,
dreqtonjės i sė pėrkohėshmes
Besa qė ka dalė nė Kairo 12. Sotir
Peci Dardha, delegat i sh-qiptarėvet
nAmerikė dhe tė Bukureshtit, dreqtonjės
i gazetės Kombi nė Boston. 13. Luigji Gurakuqi Shkodra, delegat i kėti
qyteti; auktor dhe vjershėtor nėnė pseudonimin lek Gruda. 14. Shahin
Kolonja, delegat i Kolonjės; dreqtonjės i gazetės
Drita qė dilte nė Sofje; depyte i Korēės. 15. Ahil
Eftim Korēa, delegat i Kostancės 16. Adham
Shkaba Statobėrdha, delegat i Sofjes. 17. Dimitri
Buda Elbasani, delegat i kėti qyteti 18. Matea
Logoreci shkodra, delegat
i shoqėris Agimi i kėti
qyteti 19. Azis, delegat i Starovės 20. Shevqet
Frashėri, delegat i Korēės,. 21. Simeon
Shuteriqi Elbasani, delegat i kėti qyteti dhe
shkronjės i klubit tElbasanit 22. Leonidha
Naēi Korēa, delegat i Vlorės. 23. Zejnel
Glina, delegat i Leskoviqit 24. Sami Pojani, delegat i
Korēės, dretonjės i gazetės Korēa. 25. Refik
Toptani, delegat i Tiranės. 26. Mihal
Gramenua, delegat i Korēės, luftėtar i lirisė
auktori dhe vjershėtor i Vdekj e Piros dhe Mallkim i gjuhės shqipe. Burri qėshtė
nė mes tė zotit R. TOPTANI dhe zotit M.GRAMENO
ėshtė ĒEĒO TOPULLI, luftėtar i lirisė. Mė tė mėngėr tė GRAMENOS ėshtė MUHTARI
nga shokėt e ĒEĒOS, dhe mė tė mėngėr tė MUHTARIT ėshtė kavas
i klubit tė Manastirit. Mė tė mėngėr tė zotit AHIL EFTIM ėshtė XHELAL BE
PODA, dhe ay qėshtė nė mes te zotėrinjėt
SIMEON SHUTIRIQI dhe ZEINEL GLINA ėshtė zoti SELMAN nga Elbasani. Nė kėtė fytyrė tė delegatėve
mungojnė: Zotėrinjtė HIL MOSI, delegat i Shkodrės. G.CILKA delegat i Korēės; HAFEZ
IBRAHIMI dhe EMIN BEU, delegatėt e Shkupit; RAUF BEU delegat i Gjinokastrės
dhe SELAHEDDIN BEU nga Prizreni, delegat i Manastirit. Mbi fotografinė qė rrėfen personazhet Kjo foto paraqet njė moment
historik. Kongresin e famshėm tė alfabetit i mbajtur 100 vjet mė parė nė
qytetin e Manastirit. Por veē kėtij fakti na bėn tė mundur tė lidhim emrat e
delegatėve qė morėn pjesė nė kėtė kongres me imazhet e tyre. Interesi i
lexuesve tė thjeshtė ka gjasa tė jetė e i madh nė kėtė rast. E ndeshim kėtė mundėsi nė
njė botim tė vjetėr. Ėshtė botim i vitit 1909. Ekzaktėsisht
1 janar 1909. Pra diēka mė shumė se njė muaj nga mbajta e Kongresit tė
Manastirit. MIDHAT FRASHĖRI, njė prej delegatėve tė kėtij Kongresi, i
pranishėm dhe nė kėtė fotografi, ėshtė kujdesur qė tė saktėsojė ēdo detaj nga
kjo ngjarje e madhe. Nė revistėn qė ai drejtonte asokohe DITURIJA, veē
materialeve tė tjera boton edhe kėtė foto me shpjegimet e imtėsishme
pėr personazhet qė kanė pozuar nė tė. Njė ekszemplar
tė kėtij numri tė revistės DITURIJA e gjejmė nė arkivin e Bibliotekės
Franēeskane nė Shkodėr. Fotografojmė disa prej faqeve tė kėsaj reviste, ku
vihet re se ende, edhe pak javė pas Kongresit tė Alfabetit nė botimet e kohės
ky alfabet nuk kishte zėnė vend. E botuar nė Selanik, te DITURIJA e MIDHAT
FRASHĖRIT ende gjenden shumė shkronja greke, qė zėvendėsonin sh, dh, gj, xh,
etj. E hasim kėtė atmosferė edhe nė shpjegimet e gjata qė LUMO SKĖNDO ka bėrė
pėr kėtė fotografi. Kėto shpjegime i kemi zbardhur tė plota, si mė poshtė,
duke ruajtur atmosferėn gjuhėsore tė kohės, me pėrjashtim tė shkronjave tė
mėsipėrme tė cilat i kemi zėvendėsuar me ato tė alfabetit tė njesuar (ato mund tė dallohen lehtėsisht nė faksimilen qė
po botojmė) bashkė me fotografinė. ·
Vendimi
i Komisionit mbi ēėshtjen e ABCsė * * * Roli historik i Kongresit tė Manastirit 14 - 22. 11. 1908 |