KEKu BASTION I
KRIMIT TĖ ORGANIZUAR
DHE KORRUPSIONIT!
Shkruan: Burim
Kadriu - ish'punėtor i KEKut, 21. 01. 2010
Se
shumica e ndėrmarrjeve publike nė Kosovė pėr dhjetė vjet kanė qenė bastion
i krimit tė organizuar dhe korrupsionit nuk ka dyshim, kėtė e kanė tė qartė
shumica e qytetarėve tė kėtij vendi.
Ja vetėm disa fakte pėr krimin e organizuar dhe korrupsionin
nė KEK, Korporatėn mė skandaloze, mė tė korruptuar dhe mė tė pėrfolur, si
nė qarqet publike, por edhe ato mediatike:
1. Ka dy vjet
qė nė krye tė KEK-ut ėshtė caktuar z.Arben Gjukaj, i
preferuari i kryeministrit tė Kosovės, z.Hashim Thaēit, njė inxhinier i
ri, i cili njė kohė punonte si administrator nė kėtė kompani. Mė pastaj, gjatė
mandatit qeverisės tė AAK-sė z.Gjukaj ishte i preferuar i Ministrit tė
Energjisė dhe Minierave z.Ethem Ēekut. Ky njeri
ėshtė shok i ngushtė i kushėririt tė Hashim Thaēit, tashmė drejtor
ekzekutiv i prokurimit nė KEK z.Nijazi Thaēi. Me ndihmėn
e kėtij tė fundit ka ardhur nė krye tė kėsaj kompanie. Nė njė takim qė kanė
pasur kėta tre nė restorantin V.Gėrmia nė Prishtinė, ai kishte pranuar
ofertėn tė bėhet shėrbėtor direkt i Hashim Thaēit dhe klanit tė tij
politik, ndėrsa atij si shpėrblim iu premtua posti i drejtorit tė KEK'ut.
Edhe pse kanė kaluar dy vjet i njėjti ende ėshtė u.d. i drejtorit ekzekutiv
tė KEK-ut, edhe pse me ligj nuk guxon tė qėndrojė aq gjatė nė kėtė
funksion. Kjo tregon mė sė miri pėr punėn dhe lidhjet e tyre mafioze nė
kėtė Korporatė. Tani pėr tani menaxhimin e KEK'ut e bėnė kjo lidhje
mafioze:
1. Hashim Thaēi - kryeministėr i Kosovės,
2. Justina Shiroka'Pula - ministre
e Energjisė dhe Minierave,
3. Blerim Rexha - zv/ministėr
i Energjisė dhe Minierave,
4. Arben Gjukaj - drejtor
ekzekutiv i KEK'ut,
5. Nijazi Thaēi - drejtor ekzekutiv
i zyrės sė Prokurimit.
Kėta katėr persona janė tė
pėrfshirė direkt nė tė gjitha punėt e KEK'ut.
Ndėrsa, nė
formė indirekte janė tė involvuar:
6. Bekim Qollaku - kėshilltar
i kryeministrit tė Kosovės,
7. Gani Thaēi - vėllai i
kryeministrit tė Kosovės,
8. Faik Nahi - kėshilltar i ministres Pula,
9 Gani Koci - deputet i
PDK-sė dhe zyrtar ligjor nė KEK.
Tė gjitha veprimtaritė qė
kanė tė bėjnė me KEK'un kalojnė nėpėr duart e kėtyre njerėzve dhe grupeve
tė tyre tė interesit. Vetėm duke lexuar kėta emra dhe duke parė lidhjet
farefisnore mund tė konkludohet se pėr ēfarė ėshtė fjala. Shumė lehtė mund
tė konstatohet se pėr ēfarė udhėheqje tė kriminalizuar dhe tė organizuar
nga lartė bėhet fjalė.
2. Qė nga pas lufta nė KEK
janė investuar (sė bashku me donacionet) rreth 700 milionė euro. Kėto
janė shifra tė faktorit ndėrkombėtar nė Kosovė. Kurse, faktori vendor nuk
ka mbajtur kurrfarė evidence se sa para janė investuar nė KEK, sepse kjo
ėshtė bėrė me qėllim tė mbulimit tė gjurmėve pėr tė gjitha keqpėrdorimet qė
janė bėrė nė kėtė Korporatė. Kėtu, tė huajt sė bashku me disa bosė vendorė
kanė bėrė keqpėrdorimin e kėtyre mjeteve nė forma tė ndryshme. Bile njė
pjesė e tyre janė pasuruar nė formė tė paligjshme dhe drejtėsia nuk ka
ndėrmarrė asnjė hap nė zbardhjen e tyre. Vetėm njė rast ishte zbardhur nė
vitin 2002, edhe atė falė prokurorisė gjermane, e cila kishte ngritur
aktpadi kundėr njė ish-drejtuesi ndėrkombėtar tė kėsaj Korporate, i quajtur
Joe Trütschler, i cili nga KEK-u
kishte vjedhur 4.5 milionė
euro dhe kėto para i kishte transferuar jashtė Kosovės.
Raste tjera deri mė tani nuk janė zbardhur edhe pėrkundėr faktit se ka
mjaft argumente pėr korrupsion tė madh nė kėtė ndėrmarrje.
3. Krimi mė i madh qė ka ndodhur nė kėtė ndėrmarrje ėshtė avaria e vitit 2004 me
rastin e djegies sė
telekomandės sė TC Kosova B, me ērast jetėn kishin humbur dy
punėtorė tė saj dhe disa tė tjerė ishin lėnduar. Vlera e
dėmit tė shkaktuar llogaritet mbi 14
milionė euro. Pėr kėtė krim tė shėmtuar nuk ka dhėnė
pėrgjegjėsi askush, pėrveē njė dorėheqje tė njė ish-drejtori tė KEK-ut,
edhe pse dihet se kjo ishte njė fatkeqėsi e natyrės subjektive, e jo siē
deklaronin zyrtarėt e KEK-ut nga rrufeja.
Pėr kėtė ka argumente tė bollshme.
4. Krimi
tjetėr ka ndodhur nė vitin
2005 me rastin e shembjes sė dheut nė Mihjen Sipėrfaqėsore tė Mirashit,
me ērast ka vdekur njė
punėtorė dhe janė lėnduar disa tė tjerė. Vlera e dėmit nga
kjo fatkeqėsi ėshtė vlerėsuar rreth 11
milionė euro. Edhe kėtu shkaktari i kėsaj fatkeqėsi ėshtė
faktori subjektiv, apo menaxhimi i dobėt i kėsaj mihjeje, sepse ėshtė
punuar pa kritere teknike. Pra, qymyri ėshtė nxjerr vend e pa vend dhe
kėshtu ka ardhur deri te rrėshqitja e dheut dhe ėshtė krijuar ky kaos. Edhe
me kėtė rast nuk ka dhėnė askush llogari pėr kėtė krim tė shėmtuar.
5. Krimi tjetėr qė ėshtė duke ndodhur nė kėtė Korporatė ėshtė
bashkėpunimi i strukturave udhėheqėse tė KEKut me tė ashtuquajturin Rrjetin kriminal ballkanik tė energjisė
nė tė cilėn bėjnė pjesė kėta persona:
1. Ymer Balla - drejtor i OSSH,
2. Fadil Ismajli - drejtor i KOSTT-it,
3. Arben Gjukaj - drejtor i KEK-ut,
4. Justina Pula - ministre e Energjisė dhe Minierave,
5. Blerim Rexha - zv/minister i Energjisė dhe Minierave,
6. Tom Rixh - kėshilltar i kryeministrit Sali Berishė,
7. Damir Fazliē - biznesmen serbo-boshnjak, mik i kryeministrit
Sali Berisha,
8. Vojin Lazareviē - aksionar i RUDNAP-it,
9. Vuk Hamoviē - aksionar i EFT-as,
10. James Nue - aksionar i RUDNAP-it,
11. Svetislav Bulatoviē - drejtor ekzekutiv i EFTas,
12. Nijazi Thaēi - drejtor i Prokurimit nė KEK,
13. Muhedin Haxhiu - ish-drejtor i Prodhimit nė KEK,
14. Stiven Shuk - ish-zv/administrator i Kosovės, aktualisht kėshilltar
i kryetarit tė AAKsė Ramush Haradinaj,
15. Ethem Ēeku - ish'ministėr i Energjisė dhe minierave,
16. Agim Ēeku - ish-kryeministėr i Kosovės,
17. Fllanza Hoxha - ish-drejtoreshė e Elektrokosovės,
18. Lazėr Krasniqi - ish-drejtor i Elektrokosovės e disa tė tjerė.
Shumica prej tyre janė nė kontakt dhe biznesi i tyre zhvillohet nė kėto
vende: Kroaci, Mal tė Zi,
Serbi, Maqedoni, Bosnjė e Hercegovinė, Shqipėri dhe Bullgari.
Ky rrjet mafioz ėshtė
duke funksionuar njė kohė tė gjatė edhe pėrkundėr hetimeve qė ka zhvilluar
njė organizatė hetuese evropiane e quajtur OLAF, por deri mė tani nuk kemi pasur
ndonjėrin prej tyre tė arrestuar. Duhet pėrmendur vetėm faktin se si ėshtė
e mundur qė shteti gjerman tė dėnojė Jo Trütschlerin me 4 vjet burg pėr korrupsion nė KEK, ndėrsa zėvendėsi i tij dhe bashkėpunėtori mė
i ngushtė Fadil Ismajli tė
mos hetohet pėr punėt e tij korruptive nė KEK, bile ky mė vonė shpėrblehet
dhe zgjidhet si drejtor i
KOSTT-it. Ai ka arritur tė korruptoj tėrė makinerinė
qeveritare dhe tani shumica prej tyre janė bashkėkorruptues dhe pėr kėtė
arsye nuk kėrkojnė llogari prej tij.
Fakti tjetėr ėshtė se ky superhajdut deri sa ishte pėr pak kohė
drejtor i KEK-ut kishte marrė pėr vete njė tender pėr furnizim me pajisje
dhe rrjet kompjuterik nė vlerė prej 5
milionė euro. Firma e tij Comtrade, nė tė cilėn ėshtė aksionar punon
edhe sot e kėsaj dite nė KOSTT dhe KEK, edhe pse ėshtė njė konflikt interesi.
Tė gjitha kėto tė dhėna janė shėnuar nė Zyrėn e Hetuesisė Evropiane OLAF nė Bruksel. Dihet se EULEXI
ka pėrgjegjėsi nė sferėn e drejtėsisė nė Kosovė dhe se kur do tė fillojnė tė
shqyrtohen kėto fakte do tė shihet nė tė ardhmen.
6. Raporti
i Zyrės sė OLAF-it bėnė tė ditur se nė KEK pėr veē tjerash
janė bėrė transaksione mjaft tė dyshimta, sidomos lidhur me kontratat e
energjisė elektrike qė ka kjo firmė me firmat e kėtij rrjeti kriminal. Vetėm nė kontratėn e fundit nė mes
KEK-ut dhe EFT-as, pronė e Svetislav Bulatoviqit janė bėrė kontrata pėr
shitjen e energjisė nė Kosovė me ēmime rekorde prej 152-182 euro pėr
megavat, edhe pse kishte oferta mė tė lira pėr energji
elektrike. Nga kjo shihet se njerėzit qė udhėheqin me kėtė kompani, por
edhe me Zyrėn e
Rregullatorit tė Energjisė nuk ėshtė nė prioritet tė tyre
mbrojtja e interesit kombėtar, por e kundėrta fitimi personal dhe grupor.
Nuk mund tė pritet mė mirė prej tyre kur dihet biografia familjare e njė
pjese tė kėtyre njerėzve, tė cilėt nė tė kaluarėn ishin bashkėpunėtorė tė
regjimit serb, ndėrsa tani janė nė institucione tė ndryshme tė kėtij vendi.
Kjo, pėr fat tė keq ėshtė njė e vėrtet shumė e hidhur.
7. Krimi
tjetėr ėshtė lidhur me tenderėt dhe politikėn tenderuese nė KEK. Siē kemi
theksuar mė lartė Shėrbimin mė tė rėndėsishėm nė KEK ėshtė duke e udhėhequr
kushėriri i kryeministrit
tė Kosovės Nijazi Thaēi, i cili kohė mė parė ishte punėsuar
nė KEK, por duke shfrytėzuar ndikimin e familjes, tani pothuajse ėshtė
njeri numėr njė nė KEK dhe gjithēka vendoset pėr mes tij. Arben Gjukaj ėshtė i
dėgjueshmi i tij dhe pėr kėtė arsye ky ka ndikuar te Kryeministri Thaēi qė
ta caktojnė si u.d. i drejtorit gjeneral. Z.Gjukaj ka qenė kolegė me
Nijaziun gjatė studimeve nė Tiranė. Tani pėr tani konkurset dhe ofertat pėr
tenderė janė vetėm formale, sepse mė herėt dihet se kush mund tė marrė kėta
tenderė. Padyshim, se pėrparėsi kanė njerėzit e tyre dhe tė gjithė ata qė
japin 10 apo 15 pėr qind tė provizionit kesh nė para. Klienti mė i shpeshtė dhe ndėrmjetėsuesi
mė i mirė pėr marrjen dhe dhėnien e tenderėve nė KEK ėshtė vėllai i vetė
kryeministrit tė Kosovės, zotėri Gani Thaēi, njė agjendė tregtarė. Ai
ėshtė lojtari kryesor rreth tė cilit sillen tė gjitha punėt e pista nė KEK.
Pėr kėtė ėshtė e njoftuar edhe Zyra e OLAF-it nė Bruksel. Sa pėr ilustrim
po i pėrmendim disa tenderė mė kryesor e qė janė marrė nga njerėzit e tyre
dhe qė kushtojnė me miliona euro:
a). tenderi
pėr shitjen e hekurinave tė KEK'ut, me tė cilin janė pasuruar disa njerėz
nė KEK,
b). tenderi mbi furnizimin e turbinave tė blloqeve tė
TC Kosova A,
c). tenderi mbi trafostacionet 110 kV,
tė cilėt kanė kushtuar me miliona euro,
d). tenderi mbi TC Kosova e Re,
e) tenderi mbi Minierėn e Sibofcit,
ē). tenderi
pėr riparimin e trafove me njė firmė maqedonase, kontrata ka qenė e
nėnshkruar me njė firmė nga Elbasani, por tė njėjtėn e kanė ndėrprerė.
etj...
Vlen tė pėrmendet se nė shumicėn e kėtyre projekteve qė realizohen
nė KEK, ose vijnė pajisje tė vjetra dhe tė pėrdorshme, ose teknikisht jo nė
rregull. Kėshtu, rasti mė i freskėt ėshtė projekti i trafostacionit 110 kV nė Rahovec,
edhe pse qeveria ka paguar mbi 5
milionė euro pėr kėtė trafostacion, nga njerėz tė KEK'ut i
njėjti ėshtė blerė nė firmėn Rade Konēar tė Kroacisė me pajisje tė
vjetruara dhe ėshtė montuar nė Kosovė me ēmim astronomik. Pėr kėtė askush
nuk jep llogari, sepse krimi ėshtė i organizuar nga lartė.
8. Krimi
tjetėr ka tė bėjė me humbjet dhe vjedhjet e energjisė elektrike.
Arkėtimi i rrymės nė Kosovė ėshtė vetėm 37 pėr qind, ndėrsa 63 pėr qind nuk
arkėtohet, pra borxhi i konsumatorėve ndaj kėsaj firme ėshtė rreth 365 milionė euro.
Rryma humb si nė faturim, lexim, por edhe gjatė pagesės, sepse kjo ėshtė
mundėsuar falė mos pėrgjegjėsisė sė strukturės udhėheqėse tė kėsaj firme.
Shumica e bizneseve e qė janė nė pronėsi tė bosėve tė ndryshėm politik deri
mė tani ose i kanė shlyer borxhet e tyre (kuptohet duke mos paguar), ose
paguajnė pak dhe shumicėn e tyre e vjedhin. Rasti i Feronikelit tregon se
kjo kompani ėshtė e detyruar tia shes kėsaj fabrike rrymėn vetėm pėr 35 dollarė megavatin e
energjisė, ndėrsa ajo blen deri nė 180
dollarė megavatin pėr
orė. Kėtu nuk ka shumė diskutim, mund ta bėjnė hesapin edhe
nxėnėsit e klasės sė parė tė fillores. Humbjet nė KEK janė rreth 50 pėr qind, pra gjysma e
energjisė humb, vidhet dhe keqpėrdoret. Pėr kėtė nuk ēan
kokėn askush. Ato kushtojnė me miliona euro. Deri mė tani qeveria e Kosovės ka ndarė rreth 100 milionė
euro pėr ēdo vit pėr mbulimin e humbjeve nė KEK. Qeveria nė
tė ardhmen ėshtė betuar se nuk do tė ndaj mjete pėr KEK'un dhe ka sugjeruar
privatizimin e tij, nė mėnyrė qė tė lirohet nga barra e pėrgjegjėsisė sė
saj.
9. Fakti
tjetėr i krimit bėhet pėrmes pagesės sė energjisė sė faturuar nga
konsumatorėt. PA
Consullting ėshtė njė firmė kėshillėdhėnėse nė KEK, por ja
qė nuk ėshtė e tillė, ajo luan rolin e ekzekutivit sė bashku me disa bosė
vendorė dhe ka marrė rolin e zbatuesit tė projekteve tė ndryshme nė KEK.
Kjo firmė ka filluar tė zbatoj njė projekt kinse tė pagesės dhe zvogėlimit
tė humbjeve nė KEK. Janė
caktuar specialist tė daljes, apo lexues, faturues, shkyēės etj. Pra, njė
punėtori tė KEK-ut u janė dhėnė shumė pėrgjegjėsi dhe u janė caktuar disa
objektiva. Nė rast tė mos pėrmbushjes tė kėtyre objektivave do tė largohen
nga puna. Ata janė tė detyruar tė plotėsojė objektivin e pagesėn deri nė 80 pėr qind, nė tė
kundėrtėn do tė shkojnė nė shtėpi. Mirėpo, e keqja e kėsaj pune ėshtė se ka
disa muaj qė kėta punėtorė bėjnė lexim keq ndaj konsumatorėve. Ata bėjnė
lexime paushalle nė mėnyrė qė tė mbėrrijnė vlerėn e caktuar pėr ta
pėrmbushur objektivin. Kėshtu dėmtohen shumė konsumatorė duke paguar vlera
mė tė mėdha tė faturės sė tyre. Janė me qindra ankesa tė kėtyre
konsumatorėve, por stafi menaxhues i kėsaj Korporate arsyeton veprimet e
tilla. Kjo ėshtė njė vjedhje klasike ndaj qytetarėve tė Kosovės. Kur kėsaj
i shtohet edhe ngritja e ēmimit tė energjisė nga muaji prill 2009, atėherė
ēfarė mund tė pritet nga kjo qeveri. Kėto janė vetėm disa fakte, pėr fat tė
keq ka shumė tė tjera, por ēfarė vlen kur ska kush merret me to.
Kjo qeveri nuk ka asnjė
projekt tė vetin, apo vizion se si duhet bėhet privatizimi i kėsaj
Korporate, edhe pse pėr tė paguan shumė kėshilltarė si vendorė por edhe tė
jashtėm. Ajo ėshtė shndėrruar nė njė servil tė organizatave tė huaja,
sidomos tė Bankės Botėrore
dhe USAD-it dhe
ēfarė u rekomandojnė ato, kėta bėjnė. Me ndihmėn e kėtyre organizmave tė
huaj ėshtė duke u pėrgatitur terreni pėr privatizimin e Rrjetit dhe Furnizimit, mė vonė
prodhimit dhe gjenerimit. Njė firmė amerikane PA Consulting ėshtė
duke e ndihmuar KEK-un nė pėrgatitjen e kėtij terreni pėr shitje. Sipas tė
gjitha gjasave ky resor shumė i rėndėsishėm i ekonomisė kosovare ėshtė duke
u pėrgatitur pėr tiu dhėnė njė firme ēeko-amerikane tė quajtur CEZ, e cila
kohė mė parė kishte blerė Sistemin
e Distribucionit dhe tė Furnizimit nė Shqipėri nė vlerė prej 120 milionė euro.
Ndėrsa, sipas disa deklaratave tė zyrtarėve tė lartė tė kėsaj qeverie, Distribucioni dhe Furnizimi i KEK'ut
mund tė shitet vetėm pėr 20-30 milionė euro, edhe pse ky ėshtė njė ēmim shumė i ulėt.
Gjithēka ėshtė e gatshme, vetėm priten sinjalet nga instancat mė tė larta.
Shumė punėtorė do tė mbesin pa punė. Nuk ka asnjė ligj, apo rregullore qė
do ti mbrojė kėta punėtorė nga largimi i tyre prej pune. Dy
organizata sindikale qė janė nė KEK deri mė tani mė shumė janė marrė me
plotėsimin e kėrkesave tė udhėheqėsve tė tyre, se sa qė janė marrė me
probleme tė vėrteta sindikale. Ato janė tė korruptuara dhe nuk kanė
autoritet te punėtorėt, ndėrsa vjelin anėtarėsinė e tyre. Kjo firmė ėshtė
buzė falimentimit falė kėtyre strukturave kriminale e mafioze tė udhėheqėsis
sė saj dhe kontributit tė qeverive tė mėparshme, por edhe tė qeverisė sė
tanishme. Kjo firmė do tė shitet pėr pak para, ndėrsa Kosova do tė jetė humbėsi mė i madh i
kėsaj pasurie tė zotit, por kėtu do tė humbin edhe me mijėra familje
shqiptare, sepse do tė mbesin pa punė dhe pa kafshatėn e tyre tė bukės.
Pėr kėtė arsye qytetarėt e kėtij vendi le tė mendojnė mirė kujt duhet
besuar nė menaxhimin e kėtij vendi nė tė ardhmen.
P. S: Tė gjitha
kėto fakte janė tė dokumentuara dhe i posedoj personalisht. Mė herėt u janė
dorėzuar Zyrės sė Hetuesisė Evropiane OLAF nė Bruksel, sepse organet kosovare nuk janė tė afta tė zgjidhin
rastet e tilla.
_______________________________________________
DOKUMENTE
Kontrata
e KEKut - pėr import me firmat serbe!
KEK NĖNSHKRUAN KONTRATAT PĖR IMPORT TĖ ENERGJISĖ
ELEKTRIKE
* * *
Raporti mbi inventarizimin e pasurisė sė KEK-ut. Nga ky raport del
se pasuria e KEKut ėshtė
llogaritur me ēmime minimale. Ta zėmė, vetėm pasuria e Distribucionit tė
Prizrenit ėshtė llogaritur me njė ēmim qesharak prej3 milion eurosh!
Lexoni tė plotė dokumentin:
ELABORATI I
REGJISTRIMIT TĖ PASURISĖ PĖR VITIN 2008
* * *
Informata interne e drejtorit Menaxhues
Arben Gjukaj pėr shthurjen e KEKut!
Lexoni dokumentin:
MEMORANDUM INTERN
* * *
Fatura nr. 208/08 e Zyrės sė rregullatorit
pėr Energji, e nėnshkruar nga Dr. Ali Hamiti. Kjo Zyrė e dėnon KEKun me
1.718. 20 Euro, pėr shkak tė tregtimit tė palejueshėm me disafirma serbe,
si me GENIN serb, me pronarėt: Vojin Lazareviē dhe Damir Fazliē!
Lexoni dokumentin:
FATURA E ZYRĖS SĖ RREGULLATORIT PĖR ENERGJI
|
|