Shqiptarėt
kanė njėmijė e njė arsye, qė tė jetojnė nė njė shtet tė bashkuar! SHQIPTARĖT VETĖM TĖ BASHKUAR SI NJĖ KOMB MUND TĖ ZHVILLOHEN NORMALISHT Shkruan: Qerim Pllana - Prishtinė, 25.
04. 2009 _______________________
Ekzistojnė
njėmijė e njė arsye se bashkimi pėr shqiptarėt ėshtė rruga e vetme e
zhvillimit ekonomik, social-shėndetėsor, politik dhe i tė gjitha lėmive tė
tjera me interes kombėtar. Bashkimi gjithkombėtar ėshtė me interes regjional-fqinjėsor
i tė gjithėve, hapėsirės pėr rreth dhe mė gjėrė. Bashkimi i
shqiptarėve, intencė, qėllim dhe ide shekullore, si edhe i ēdo kombi, nė
fazėn e formimit, nuk ka pushuar me shekuj. Kjo pėrpjekje, pėr tė cilėn
ekzistojnė njė mori arsyenash, ka lindė historikisht me lindjen e shoqėrisė
nė njė kontinuitet gjuhėsor, areal homogjen dhe kulturor, (pra me njė
hapėsirė tė caktuar teritori-gjeografik), nė marrėdhėniet reciproke nė degė
tė ndryshme ekonomike fisnore, zejtare, tregtare etj. Ilirėt, si fise tė mėdha (popujė), tė
shpėrndarė pėr gjatė tėrė Gadishullit Ballkanik dhe atij Iberik-Apenin nė
jug, kur filluan pėr t`ju kanosur rrėziqet, ata u detyruan tė formojnė
Federatėn Ilire, me shumė karakteristika tė Shteteve tė sotme tė Bashkuara tė
Amerikės. Kuptohet nė rrethana, kohė, hapėsirė dhe kushte tė tjera tė Kohės
sė Vjetėr. Kurse, sot shqiptarėve nuk u ofrohėn asnjėra nga ato kondita,
rrethana apo kushte qė tė kenė ēfarėdo mundėsie pėr krijimin e shteteve tė
vogla, pastaj qė tė kalohet nė ndonjė federatė, apo lidhje shtetesh si nė
Kohėn e vjetėr, kur u themelua Federata Ilire. Mund tė jenė vetėm ėndrra tė
bukura ato, pėr shumė kė, por edhe pėr shqiptarėt nė kėtė milenium. Ndėrkaq, bashkimi si njė ēėshtje
esenciale e pėrpjekjeve tė shekullit tė kaluar, dukshėm mė fuqishėm ka
depėrtuar nė kokat e ēdo shqiptari, qė njehė dhe respekton dinjitetin
kombėtaro - historik, tė paktėn nga Periudha e Luftėrave shqiptaro - turke,
tė gjysmės sė dytė tė shekullit XV-tė, tė udhėhequra nge GJ. K. Skėnderbeu. Sepse,
hapėsira dhe areali i frymės sė kėtij populli, qysh atėherė ka ardhur duke u
tkurrur me shpėrnguljen e madhe tė popullit shqiptarė nė Itali, Dalmacinė
Veriore dhe nė viset e tjera tė Europės dhe tė Azisė. Koha e re dhe kjo mė e reja, gjithashtu
shqiptarėt i ka dėmtuar si nė toka, aq mė shumė nė frymė banorėsh. Ngjarjet
para, gjatė dhe pas Lidhės Shqiptare tė Prizrenit, 1878/1881, me gjithė
konferencatė, kongreset dhe tubimet e tjera, Shqipėrinė etnike e dėmtuan mbi
52, pėr qind tė hapėsirės tė saj. Luftratė Ballkanike 1912/193, Lufta e Parė
dhe e Dytė botėrore, 1939/1945, gjithashtu, Shqipėrisė etnike i shkėputėn
gjysmėn e hapėsirės. Lufta e fundit e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės e
pėrkrahur, nga tė gjitha viset e Kosovės etnike, nga Diaspora, shteti amė
etj, filloj me njė pėrpjekje dhe shpresė pėrfundimtare pėr t`ju bashkuar
pjesėve tjera tė Shqipėrisė Londineze, Republikės aktuale Shqiptare. Por, ka njė mori faktorėsh, tė cilėt
ndikuan nė tė tri luftėrat, Kosovė, Kosovėn Lindore dhe nė Iliridė, qė ato
pėrpjekje tė pėrfundojnė pa u kurorėzuar me idealet, e atyre, tė cilėt ranė
nė altarinė e lirisė. Nė gjithė kėtė mish - mash, sė pari ishte faktori
ndėrkombėtar ai, kinse pėr shkaqe tė gjendjes sė ndėrlikuar me popujtė e
shpėrndarė nė G. Ballkanik, ēėshtjes sė kufijve, tė cilėt paraqesinė
ndėrlikueshmėri etj. Si ēėshtja e Maqedonisė, Malit tė Zi, Serbi, Bosnjė dhe
Kroaci etj. E vėrteta ėshtė krejtėsishtė e qartė dhe e kristaltė, sa u pėrket
shqiptarėve. Sepse, ata kanė territorin e tyre homogjen gjuhėsor, historik,
kulturor dhe gjeografik etj. Vazhdimi i luftės diplomatike, (pas humbjeve tė
tė katėr luftėrave fizike, tė Serbisė), tani sidomos me tė ashtuquajturėn,
kėrkesė tė drejtėsisė nė Gjykatėn Ndėrkombėtare tė Drejtėsisė nė Hagė, mė
qartė se kurdoherė shihen pretendimet e mėtejme tė Serbisė. Tė paktėn pėr
shkėputjen e njė pjese tė Kosovės, nga shteti i brishtė i saj, pa ushtri, pa
kufij tė pėrcaktuar definitivishtė, pa ekonomi tregu tė zhvilluar, me
papunėsi dhe varfėri ekstreme, pa ndihma tė mjaftueshme investuese etj. Me njė luftė tepėr tė ashpėr
diplomatike tė fqiut verior, i cili jo mė largė se 10 - vjetė mė parė
rrėnojė, kalli, vrau dhe ushtrojė gjenocidė, etnocidė, dhunė dhe shkatėrrime
marramendėse tė ekonomisė, xehtarisė energjetikės, mjedisit etj. Tė gjitha
kėto janė shkaqe, elemente, arsyena dhe pėrpjekje, tė cilat duhet me mish dhe
shpirt pėr t`i orientuar nė njė luftė jo violente, diplomatike, politike, tė
frymės bashkėpunuese shpirtrore drejtė bashkimit kombėtar. Sepse, tendencat e
disa elementeve tė huaja, tė cilat nė vazhdimėsi pėrpiqėn qė Kosova tė mos
ketė ushtri tė saj tė rregulltė, tendencat e ish-UNMIKU-t, e sidomos tani tė
EULEX-it, qė Kosova tė krijojė (deshėn shqiptarėt apo jo, pra shumica
absolute) edhe nja 8-10 komuna tė banuara me serb. Qė nė Kosovė tė kthehen tė
paktėn gjysma e asaj popullsie, nga 600.000 sa ishin paraparė sipas
unmikasėve, pra 300.000 etj. Kur dihet se Kosova, kurrė nė historinė e saj
nuk ka pasur mė shumė se 180.000 banorė serbo-malazezė. Dhe prej tyre gjysma
nuk kanė qenė vendės, por popullsi koloniste e sjellur sipas, situatave qė i
ka krijuar; MSKS, ish- Jugosllavia e parė, 1929-1939 dhe ish-Jugosllavia
avnoiste 1945-1999. Historia e kėtyre periudhave pėr
shqiptarėt e Kosovės natyrore, ėshtė tepėr mosmirėnjohėse. Prandaj, ka
njėmijė e njė arsye, qė shqiptarėt nė G. Ballkanik tė mendojnė, punojnė, tė
pėrpiqėn me tė gjitha forcat politike, diplomatike, me miqtė, aleatė dhe me
atė ekonomi, me tė cilėn disponojnė brenda dhe jashtė nė Diasporė, pėr
kriijimin e kushteve, rrethanave dhe mundėsive pėr bashkim kombėtar. Sepse,
ata vetėm bashkimi i shpje drejtė njė prosperiteti, zhvillimi dhe konsolidimi
si komb, shtet dhe bashkėsi mė tė fuqishme, mė tė zhvilluar dhe shumė mė tė
respektuar nė botė. Pėr t`u arritur kjo, nevojitet qė sė pari tė eleminohėn
partikularizmat, duke u zhdukur intereset partiake, mbi ato kombėtare,
vjedhjet, ndėrprerjet e ndjekjeve tė trurit, kthimin e tij kudo nga kanė ikur
ata nė Diasporė. Evitimin e luftės sė egėr dhe tepėr tė pakompromisė, tė
fushatave para, gjatė dhe paszgjedhore, ngritja e vetėdijės votuese etj. Qė tė mos zgjedhėn njerėz pa kapital
kombėtar, jopatriotė, jonjerėzor e jo human etj. Ka rendėsi jetike se kush ku,
dhe nga ēfarė familje vjen, nė vende udhėheqėse shtetėrore dhe institucionale
etj. Prandaj, nga kjo ēėshtje duhet nisur pastrimi i dosjeve nga e kaluara, e
atyre qė gjatė gjithė jetės bėnė karrierė nė frymėn servile, dhe nė dėm tė
gjeneratave, tė cilat vuajtėn nėpėr burgje dhe kaluan kalvare tė tjera
mizerabėl, vetėm e vetėm pėr liri, bashkim dhe pėr demokraci. Pėrpjekjet pėr
tė ringjallur parullėn e Bashkim Vėllazėrimit, pėr tė krijuar diē tė
hibridizuar nga shqiptarėt nė kosovar. Pėrpjekjet qė tė harrohet e kaluara
aq e trishtuar e kėtij populli, jashtė kufijve tė Shqipėrisė, madje edhe
Lufta e fundit e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės, ėshtė barazi me kthimin, nė
ish-Jugosllavinė avnoiste- titiste. Unė, psh. kam menduar se para, gjatė dhe
pas Luftės nė Kosovė, nuk ka elemente tė shumta tė tipit, Basri Pllana, me tė
cilin sot e kėsaj dite, edhe pėr kundėr distancimit publikė ndaj tij, jo mė
pak se 80-90.000 shqiptarė tė kėtij llagapi, ( mbiemėri vazhdojnė tė jenė tė
nėnēmuar)! Tani, fare mirė ėshtė kuptuar se nė
Kosovė, ka tė tillė, apo tipa tė Basriut, me qindra, nė ēdo fis, ēdo llagap,
madje nė detyra tė niveleve mjaftė tė larta shtetėrore e institucionale etj.
Tė atillė tė cilėt, natė e ditė luftuakan, qė tė vazhdohet, miqėsia e vjetėr
e kumarisė me komshitė, tė cilėt mė shumicė, gjatė luftės ishin vrastarė, tė
bashkuar me tė gjitha njėsitė, dhe orditė serbe nė Kosovė. Pse atėherė, ne
jemi duke i vuajtur pasojat e njė apo dy-tre vete, me shembuj konkretė, dhe
me emra, apo mbiemra tė anatemuar!? Shikoni, asnjė (pllanė) nuk gjendet nė
kuvend, asnjė, (pllanė), nuk gjendet nė Qeveri, asnjė nga ky llagap nuk
gjendet nė Presidencė! Kėtij mbiemri me njė numėr mjaftė tė madh banorėsh,
pavarėsisht, vuajtjeve, sakrificave, madje sakrificave historike, pavarėsisht
ngritjes intelektuale, bashkė me llagapet e tjera tė njė emėrtimi tė huaj,
por tė ndodhur, e tė quajtur muhagjerė, kurrė mė shumė nuk janė lėnė anash,
se sa nė kėto dhjetė vjetėt e kėsaj lirie. Sidomos nga zgjedhjet e fundit dhe
shpalljes sė shtetit tė Kosovės etj. Edhe pse muhagjeret qysh nga
shpėrnguljet e mėdha tė vitit 1877/78, e deri nė qershor tė vitit 1999,
pėrherė kanė qenė shumė tė ndjekur, persekutuar, burgosur, vrarė etj., nė
Kosovė! Fundja kjo ishte, dhe edhe sot e kėsaj dite, ėshtė vepėr pėrqarėse e
armikut, jerli-muhagjirė, qė s`do tė thotė tjetėr pos tė ardhurė, tė
shpėrngulur dhe vendės etj. Edhe pse kjo ēėshtje, nuk do tė duhej tė paraqesė
ndonjė paradoks tė madh! Sepse i ndjeri dr. Sabit Uka e ka shpjeguar bukur
mirė nė tė 4 veprat e tij. Sė fundi, s`do dalur nga tema, e cila
ka njė rėndėsi krejtėsisht tė njė natyre tjetėr. Sepse, s`ka grur pa egjėr
dhe nuk ka fis, pa ndonjė pis, as shtėpi pa tym a dollap, derė a dritare!
Shtruarja e temave tė tilla nė kėtė kohė para zgjedhjeve, (mendohet nė
Shqipėri, por dhe ato lokale nė Kosovė), pėr ndokė mund tė duken ngapak
absurde! Por, sado-kudo, pėr ndonjė politikan, diplomat dhe pėr shqiptarėt,
tė cilėt e duan kombin, atdheun, shtetin dhe mirėqenjen e popullit tė vetė,
ja vlenė prurja dhe shtruarja e kėtyre mendimeve, tė paktėn pėr t`i zbutur
gjakrat e atyre. Se nuk ėshtė gjithēka dhe mbi tė gjitha, vetėm karriera
pėrfituese, jokombėtare, pra vetėm pėrfituese vetiake, familjare, klanore,
farefisnore etj., etj. Unė thjeshtė e them, se vetėm bashkimi na shpje drejtė
prosperitetit, zhvillimit tė mirėfilltė ekonomik, drejtė sigurisė sė plotė tė
tė mirave kombėtare etj. Pavarėsishtė
pranisė sė NATO-sė, e cila tashmė ka shkelur nė njė pjesė tė hapėsirės
kombėtare. E cila prani, nuk do tė thotė, se ka zgjedhur ēdo gjė dhe
gjithėēka do tė jetė okej! Sepse, NATO-ja, ka strategjinė e saj politike,
diplomatike e nė rend tė parė ate, ushtarake-gjeo-strategjike, sigurinė e njė
hapėsire sa mė tė gjerė etj. Kurse, shqiptarėt duhet tė kenė strategjinė e
tyre sublime; bashkimin si fuqi tė vetme, tė ngritjes sė mirėqenies,
afinitetit, zhvillimit dhe prosperitetit ekonomik urban dhe rural, detar dhe
malor, turistik, kulturo-artistik dhe shkencor etj. Bashkimi ėshtė fuqi
endogjene dhe energjike!... E kėtė e dėshmojnė
ekzistimi i SHBA-ve, NASE-sė, NATO-sė, pra e dėshmojnė ekzistencat e
shoqėrive kolektive, sociale e grupimeve si tė bletėve, thneglave, etj., pra
e shtetit monolit e kombėtar, jo kaq heterogjen. Zatėn lufta pėr ekzistencė
nė natyrė e imponon si tė domosdoshme bashkimin i cili krijon fuqinė, jo pėr
tė dominuar, sa pėr tė ekzistuar! Kjo s`ėshtė kurrfarė fshehtėsie, por mėse e
domosdoshme, dhe e provuar historikisht me shembuj konkret tė vetė ekzistimit
tė kombit dhe shtetit!
|