Debat i hapur publik

     Tė nderuar, miq, shokė, vėllezėr bashkėatdhetar tė kudondodhur, sot mė shumė su kurrė kėrkohet, qėndrim atdhetar paekuivoke nga sejcili pėr tė mbrojtur Atdheun tonė tė dashur nga disa kopukė politikanė e pushtetarė qė pėr interesat e tyre po na shesin vatan qė e kemi gjėnė mė tė shtrenjtė. Ju lutemi na mbėshtetėni nė nismėn qė kemi marrė duke i berė thirrje qeveritarėve e politikanėve qė pėr interesat e tyre personale po arrijnė deri nė tradhėti kombėtare. Do tu lutemi shumė brenda mundėsive shpėrndaheni kėtė matėrial dhe kush ka mundėsi ta botojė nėpėr faqet e shtypit brenda dhe jashte vėndit.

Ju falenederojmė pėr gjithēka qė mund tė bėni.

Veli Llakaj - Kryetar i Shoqatės Mbarėkombėtare “Bashkimi Antifashist i Shqipėrisė”

Marrėveshja Shqipėri - Greqi  cėnon integritetin e  Republikės sė Shqipėrisė

Shikoni: Studimi, si iu dhurua Greqisė hapėsira detare

 

TRAJTIM HISTORIK DHE TEKNIK I MARRĖVESHJES MBI

UJĖRAT DETARE MES REPUBLIKĖS SĖ SHQIPĖRISĖ GREQISĖ

      Shoqata kulturore atdhetare “Labėria”, mė 09 Tetor 2009, nė sallėn e Muzeumit Kombėtar nė Tiranė organizoi debatin e hapur me pjesėmarrje tė historianėve, juristėve, specialistėve tė fushės me temė “Trajtim teorik e teknik i marrėveshjes mes Republikės sė Shqipėrisė dhe Greqisė”. Shkas pėr organizimin e debatit tė hapur ishin njoftimet e dhėna dhe mendimet e shqetėsimet e mjaftė specialistėve, historianėve, juristėve etj., nė median publike lidhur me marrėveshjen mes dy vendeve pėr ujėrat detare. Shqetėsues pėr shoqatėn “Labėria” dhe opinionin e gjerė,  ka qenė dhe mbetet, nga njera anė mungesa e transparencės nga qeveria shqiptare pėr anekset e marrėveshjes e pėrmbajtjen e tyre dhe, nga ana tjetėr, pėrforcimi gjithnjė nė rritje i bindjes se nė marrėveshje e anekse tė saj, sikurse shprehen specialistėt, ka mjaft pasaktėsi teknike e deri gabime pėrllogartjesh. Ato cėnojnė rėndė integritetin e hapėsirės ujore, nėnujore e ajėrore tė Republikės sė Shqipėrisė. Nė kėto rrethana, shoqata, duke falėnderuar mediat qė evidencuan marrėveshjen por edhe disa shoqata qė bėnė publike shqetisimet e kėrkesat e tyre pėr kėtė problem, vendosi tė zhvendos fushėn e debatit nga ekranet e faqet e shtypit direkt nė opinionin e gjerė publik nė salla.

      Pėr kėtė qellim, prej mė se njė jave, pėr tė sensibilizuar mė tej opinionin dhe masivizuar mbėshtetjen, shoqata u vu nė nė lidhje me shumė shoqata atdhetare e kulturore nga i gjithė vendi. Deri tani, veē pesė shoqatave qė janė deklaruar publikisht, shoqata “Labėria” gjeti mirėkuptim dhe mbėshtetje tė plotė nė nismėn e saj edhe tė 49 shoqatave tė tjera simotra e konkretisht:

·       Antifashisti,

·       Aviatorėve,

·       Bolena,

·       Ēajupi,

·       Dangėllia,

·       Dėshnica,

·       Devolli,

·       Dropulli,

·       Dukati,

·       Federata e Sindikatave tė Pensionistėve,

·       Golemi,

·       Golloborda,

·       Gora,

·       Halil Bėrzheshta, 

·       Historianėve ushtarakė,

·       Humelica,

·       Identitet e Bashkim Kombėtar,

·       Ismail Qemali,

·       Kallarati,

·       Kardhiqi,

·       Kolonja,

·       Lopėsi,

·       Lunxhėria,

·       Luzati,

·       Mallakastra,

·       Mashkullora,

·       Mirdita,

·       Mokra,

·       Nikaj Merturi,

·       Nivica,

·       Pėrmeti,

·       Opari,

·       Skampa,

·       Skenderbegasi,

·       Sofra e Malėsisė sė Madhe,

·       Smokthina,

·       Stebleva,

·       Tafil Buzi,

·       Tėrbaēi,

·       Tė rėnėt e Kombit,

·       Tragjasi,

·       Treva e Krahėsit,

·       Zagoria,

·       Vakėfet,

·       Fllotės Luftarake-Detare,

·       Veteranėt internacional,

·       Vėllazėrimi Kuēiot,

·       Vranishti,

·       Vullnetari i Lirisė.

Nė debatin e zhvilluar foli koloneli nė rezervė e specialist i fushės Myslim Pashaj, historianėt Pėllumb Xhufi, Arben Puto e tj. Mbi kėtė bazė e shqetsimet e ngritura nė pėrfundim u miratua Rezoluta drejtuar Parlamentit shqiptar me kėrkesėn pėr mosdiskutimin e mosmiratimin e marrėveshjes pa analizėn dhe qartėsimin teknik e juridik publik tė anėve tė debatueshme tė saj.

      Fjalėn e hapjes e mbajti Sekretari i Pėrgjithshėm zoti Xhemil Ēeli.  Nė fund diskutuan personalitete tė fushave tė ndryshme, tė cilėt u solidarizuan plotėsisht me debatin e hapur shkencor dhe e vlerėsuan lartė kėtė nisėm tė Shoqatės “Laberia” dhe mbėshtetjen masive tė tė gjithė shoqatave nga gjithė Shqipėria. Mbas kėsaj Kryetari i Shoqatės “Labėria” Prof. Dr. Ago Nezha lexoi rezolutėn pėrkatėse e cila u miratua njė zėri dhe me duartrokitje teje tė fuqishme.

REPUBLIKA E SHQIPĖRISĖ

SHOQATA KULTURORE ATDHETARE ”LABĖRIA”

   Mbledhjes plenare tė Parlamentit tė Republikės sė Shqipėrisė, Tiranė

    Pėr dijeni, Presidentit tė Republikės sė Shqipėrisė, z. Bamir Topi

    Zonja Kryetare e Kuvendit

    Tė nderuar zotėrinj deputetė!

    Ne, Shoqata kulturore atdhetare “Labėria”, krijuar me Urdhėrin nr  63 dt. 12. 12 1991 tė Ministrit tė Kulturės, Rinisė dhe Sporteve dhe regjistruar nė Gjykartėn e Tiranės sipas legjislacionit shqiptar, me struktura organizative e veprimtari tė shtrira nė trevėn e Labėrisė dhe nė qytetet kryesore tė vendit ku ka komunitet lab, tė mbėshtetur nga shoqata simotra nė mbarė vendin, me shqetėsim tė natyrshėm, kemi nderin e detyrimin qytetar e atdhetar T’ju drejtohemi Juve, zotėrinj deputetė, me kėtė:

R E Z O L  U T Ė

    Nėpėrmjet medias sė shkruar dhe vizive jemi njohur me tekstin e marrėveshjes sė firmosur nga ministrat e jashtėm tė RSH dhe tė Greqisė pėr vijėn e ujėrave detare, por pa spjegimet dhe hartat e skemat pėrkatėse sqaruese e shoqėruese tė saj;

    Po nėpėrmjet medias kemi vrejtur me shqetėsim se janė hedhur nė opinion mjaft fakte e trajtesa qė bien ndesh me ato tė deklaruara zyrtarisht nga qeveria shqiptare;

    Pėr mė tepėr, sidomos duke marrė shkas nga miratimi me shpejtėsi i kėsaj marrėveshjeje nė Komisionin e Ligjeve tė parlamentit tė shqiptar, madje pa bėrė sqarimet e nevojshme para opinionit qytetar pėr disa trajtesa historike e sidomos teknike qė venė nė pikėpyetje saktėsinė e  marrėveshjes, tė matjeve tė hapsirės detare dhe tė kritereve tė zbatuara nė kushtet e kufirit tonė detar jugor nė dėm tė hapsirės tonė ujore, nėnujore e ajėrore ku sipas analizės qė i bėjnė specialistė tė fushės del se Republika e Shqipėrisė, sipas kėsaj marrėveshjeje, humb 354.4 kilometra katrore.

    Ne, shoqata “Labėria” dhe shoqatat simotra, me shqetėsimin e natyrshėm qytetar e atdhetar, me kėrkesėn mė elementare e kushtetuese pėr tė qenė tė qartė dhe tė sigurtė nė paprekshmėrinė e territorit tė RSH, duke synuar tė japim edhe ndihmesėn tonė nė sensibilizimin mė tej tė opinionit publik, por veēanėrisht tė atij zyrtar, sjellim nė vemendjen tuaj, tė nderuar deputet, shqetsimin publik, pjesė e tė cilit jemi edhe ne. Pėr kėtė qėllim ne organizuam njė debat tė hapur publik me pjesėmarrje tė historianėve, tė juristėve dhe personave teknikė njohės tė fushės. Nė debat, larg deklarimeve patetike e duke qendruar sa mė pranė shqetėsimit tė pėrbashkėt atdhetar, por edhe duke u thelluar nė analizėn shkencore teknike tė asaj ēka ėshtė bėrė e njohur zyrtarisht, na u rrit shqetėsimi se marrėveshja cėnon rendė integritetin e vendit tonė. Nė kėto rrethana, mė kėto shqetsime apo edhe dyshime, i drejtohemi Parlamentit tė vendit tonė:

    1. Shoqata “Labėria”, sikurse edhe e gjithė shoqėria shqiptare, ka qenė dhe ėshtė pėr vendosjen, ruajtjen e ēuarjen mė pėrpara tė marrdhėnieve normale dy e shumė palėshe tė vendit tonė, sikurse edhe me fqinjin tonė jugor, shetin grek. Ne, pėr asnjė moment, nuk harrojmė se nė Greqi jetojnė e punojnė qindra mijėra shqiptarė, mes tyre edhe shumė bij, bija e familje labe. Ndaj mė shumė se kushdo jemi tė interesuar pėr marrdhėnie tė shėndosha dhe mirėkuptim tė ndėrsjelltė me shtetin e popullin grek, tė mbėshtetura mbi akte e marrėveshje ndėrkombėtare tė njohura e pranuara bashkarisht.

    2. Nuk na duket normale, madje i vlerėsojmė nė dėm tė mirėkuptimit dhe tė forcimit tė marrėdhėnieve mes dy vendeve fqinje e mike, mbajtien pezull dhe pa transparencėn apo zgjidhjen e duhur ligjore tė problemeve tė tilla mes dy vendeve si: nėnshkrimi i dy marrėveshjeve-kuadėr mbi kufirin tokėsor qė do tė sillte mė nė fund edhe njohjen zyrtare nga pala greke tė kufijve tė pėrcaktuar nga Konferenca e Londėrs e vitit 1913 e tė konfirmuar nė Protokollin e Firences mė 1926; ēėshtja ēame qė do tė vazhdojė tė qendrojė pezull nė marrdhėniet shqiptaro-greke nė se nuk zgjidhet nė frymėn e akteve ndėrkombėtare dhe vullnetit tė pėrbashkėt pėr marrėdhėnie miqėsore; ēėshtja e pronave tė qytetarėve shqiptarė tė bllokuara nė Greqi me “Ligjin e Luftės” 1940; abrogimin e kėtij ligji absurd nga ana e Parlamentit grek; marrėveshja pėr rregullimin e shfrytėzimin e ujėrave tė brendėshme; hapja e katedrave tė gjuhės shqipe nė Universitetin e Athinės  e Janinės, sikurse parashikohet nė marrėveshjen e vitit 1998 etj.

    Mendojmė se lojrat me fjalė e pėr konjuktura politike tė ēastit , por pa vendime e ligje konkrete pėr kėto e tė tjera probleme, gjithnjė kanė prishur klimėn politike dhe kanė mundėsuar e shėrbyer pėr tė hedhur hije dyshimi e keqkuptimi nė opinionin e gjerė edhe mbi akte e marrėveshje tė mira mes dy vendeve.

    3. Nė kushtet kur marrėveshja e firmosur nga Ministrat e jashtėm pėr ujėrat detare mes dy vendeve ka ngjallur reagime negative, sidomos nė pamjen teknike tė saj e pėr njė problem tė ndjeshėm, si ai i integritetit dhe i tėrėrsisė territoriale tė vendit, shprehim bindjen se vetėm transparenca publike nuk lė shkas pėr keqkuptime e keqinterpretime.

    4. Ju sigurojmė, zotėrinj deputet, se me debatin e hapur publik dhe me problematikėn qė doli aty, nuk kemi apsak pėr qėllim tė paragjykojmė kėrkėnd dhe pėr asgjė. Duke shprehur shqetėsimin tonė nga mungesa e transparencės sė nevojshme e paqartėsitė qė lindin prej kėndej, Ju lutemi qė miratimi i marrėveshjes, duke qenė se bėhet fjalė pėr njė problem jetėsor si integriteti i vendit, tė mos merret nė diksutim, ananlizė e miratim nė seancėn e radhės e deri sa tė bėhet transparenca e nevojshme me ekspertė publik, duke shmangur edhe ēdo pasaktėsi tė mundėshme teknike nė pėrllogaritjet.

    Shprehim bindjen se, kur ėshtė fjala pėr drejtėsi e saktėsi, edhe shteti grek, si shtet demokratik dhe anėtar i insitucioneve evropiane ku ne luftojmė tė aderojmė sa mė shpejt, nuk do tė kishte arsye tė kėrkonte me nxitim nga ne miratimin e njė marrėveshje pėr tė cilėn opinioni i brendėshėm te ne ėshtė i ndjeshėm, ende i pa qartė pėr pėrmbajtien e sidomos pėr saktėsinė teknike tė saj.

Me ndjenjėn e konsideratės mė tė lartė,

Pėr Kryesinė e Shoqatės kulturore atdhetare “Labėria”

Xhemil Ēeli - Sekretar i Pėrgjithshėm

Prof. dr. Ago Nezha - Kryetar

Tiranė, mė 09 Tetor 2009.