Psikologji
ĒKA
ĖSHTĖ STRESI?! ·
Stresi ėshtė njė reaksion natyror i organizmit ndaj presioneve
tė jashtme ngacmuese. Pėr njė zhvillim normal, fizik e psikik, njeriu ka nevojė
pėr njė dozė tė caktuar stresi i cili e detyron atė, pėrmes tendosjeve dhe
shtendosjeve tė reagoj e veproj. Shkruan: Sabir KRASNIQI Pothuajse tė gjithė ne, nė njė formė
ose tjetėr ballafaqohemi ose jemi ballafaquar me tė, pasi stresi ėshtė i
pashmangshėm gjatė periudhės jetėsore. Mirėpo, sa herė qė pėrmendet ky
nocion, shumica e njerėzve krijojnė njė imazh tė gabuar, duke e lidhur atė
gjithnjė me pėrjetime negative. Por nė fakt psikologjia njehė dy lloj
stresesh: stresin negativ ose tė dėmshėm - distresin, si dhe stresin pozitiv
ose tė dobishėm - eustresin. Stresi
ėshtė njė reaksion natyror i organizmit ndaj presioneve tė jashtme ngacmuese.
Pėr njė zhvillim normal, fizik e psikik, njeriu ka nevojė pėr njė dozė tė
caktuar stresi i cili e detyron atė, pėrmes tendosjeve dhe shtendosjeve tė
reagoj e veproj. Tė gjithė ne kemi nevojė pėr tendosje dhe shtendosje, qė
ėshtė njė princip bazė i proceseve biologjike dhe psikologjike. Pra siē mund
tė kuptohet stresi ėshtė i rėndėsishėm nė jetė, e sidomos stresi pozitiv si:
fejesa, martesa, shtatzėnėsia e dėshiruar, marrja e njė note tė mirė,
diplomimi etj. Ai ėshtė nganjėherė i domosdoshėm qė tė na motivoj tė bėjmė
njė jetė mė intensive. Megjithatė, stresi duhet tė mbahet nė kufijtė e tolerancės,
pėrndryshe mund ta rrezikoj seriozisht shėndetin. Mirėpo, a mund tju
rezistoj njeriu i ditėve tė sotme shqetėsimeve tė pėrditshme, shpesh rutinore
qė na ngacmojnė hap pas hapi? Problemet financiare, presioni kohės,
shqetėsimet familjare e shoqėrore, mungesa e infrastrukturės, problemet e
komunikimit, konfliktet, frustracionet etj. janė ndėr faktorė kryesor qė
ushtrojnė presion ndaj nesh e tė cilave ne duhet tu pėrshtatemi. Kėto kėrkesa
nganjėherė mund tė jenė tė vėshtira pėr tu pėrballuar nga aftėsitė tona, dhe
mos pėrmbushja e tyre e mban organizmin nė tension tė vazhdueshėm, i cili
pėrben kėrcėnim serioz ndaj mirėqenies sonė. Ky nivel i stresit tė
vazhdueshėm provokon ndryshime tė mėdha psiko-fizike, sa qė mė kohė mund tė
rezultojnė dhe mė sėmundje madhore nga ato psikofiziologjike ter te ato
kardiovaskulare. Por si tė mposhtet shtresi? Shkenca ka arritur tė
identifikoj mjaftė shkatarė qė provokojnė stresin dhe ti evidentoj pasojat e
tyre, por muk ka rritir tė gjėj shtegun e kurimit tė tyre! Pėrballimi dhe
mposhtja e stresit mbetet ende sfidė serioze pėr medicinėn aktuale! Pėrveē
terapive psiko-analitike dhe tabletave tė shumėllojshme, mjekėsia nuk arriti
tė bėjė ndonjė hapė mė serioz nė kėtė drejtim. Kjo i detyron njerėzit, tė
zhgėnjyer nga terapitė konvencionale, tė kėrkojnė edhe shtigje tjera, duke u
drejtuar kah ritualet e lashta dhe format tjera alternative tė shėrimit tek
tė cilat ndonjėherė edhe gjejnė rrugėn e duhur. Foramt e shėrimit
alternativ nuk janė ndonjė risi e ditėv tona. Ato datojnė qė nga lashtėsia.
Edhe mjekėsia nuk i mohon mundėsit alternative tė shėrimit, bile pėrkundrazi,
nė rastet stresuese edhe i preferon ato. Mėnyrat e shumta relaksuese
siē janė: format medituese tė budistėve dhe jogistve indian, pastaj sistemi
kinez i harmonisė dhe baraspeshės, lutjet tek religjioni islam dhe katolik,
kaballat mistike tek hebrenjtė etj, janė treguar shumė efektive tek problemet
me karakter stresues, e qė si rezultat pėrfundimtar edhe kanė harmonizim e
natyrshėm tė shpirtit dhe trupi, pra organizmit tonė me ambientin e jashtėm
nė pėrgjithėsi. |