Kah po shkon Shqipėria
londineze?! SALI BERISHA PO BĖN
TRADHTINĖ E RADHĖS! Nisma e qeverisė pėr tė "kataloguar"
shqiptarėt nė bazė tė ndarjeve fetare dhe etnisė ka gjetur kundėrshtime tė forta
te bota akademike shqiptare, e cila e konsideron si plotėsimin e ėndrrės sė
vjetėr greke pėr marrjen e territoreve shqiptare. Nėse njė gjė e tillė do tė
ndodhė, atėherė Greqia do tė kėrkojė atė qė ajo e quan Vorio-Epir.
Historiani Pėllumb Xhufi komenton nismėn e re tė qeverisė, duke e konsideruar si njė tradhti kombėtare.
Z. Xhufi, si e
vlerėsoni nismėn e qeverisė pėr regjistrimin e popullsisė mbi baza etnike dhe
fetare? Xhufi: E konsideroj tradhtinė e radhės ndaj
interesave tė vendit, njė lėshim tė turpshėm ndaj presioneve tė qarqeve
nacionaliste greke, zyrtare e jo zyrtare, qė kėrkojnė tė zbatojnė deri nė njė
projektin nacionalist tė tjetėrsimit tė Shqipėrisė sė Jugut ("Vorio-Epiri").
Regjistrimi i popullsisė mbi baza etnike e fetare ishte njė ndėr 6 pikat e
ultimatumit qė ish-kryeministri grek Miēotaqis i paraqiti nė korrik 1993
Berishės sė Parė. Berisha i Dytė, deri mė sot, kishte zbatuar pesė nga
gjashtė pikat, madje nė 2009 i bėri sė bijės sė Miēotaqisit, zonjės
Bakojanis, njė dhuratė tė papritur, marrėveshjen pėr faljen e hapėsirės
detare, qė babai i saj nuk kishte guxuar ta kėrkonte nė 1993. Dhe, pikėrisht
dje, qeveria Berisha, nėpėrmjet njė zėdhėnėsi tė denjė pėr kėsi lloj kumtesh,
njoftoi nisjen e procesit pėr realizimin e pikės 6 tė ultimatumit Miēotaqis:
regjistrimin e popullsisė me pėrcaktim tė kombėsisė e tė besimit. Shqipėria,
qė me kushtetutė vetė-shpallet shteti i qytetarėve pa dallim kombėsie e
besimi, detyrohet tani, nėn presionin grek, tė zbresė nė nivelin e njė shteti
qė vendos shenja dallimi midis shtetasve tė vet. Nė Evropėn moderne
mbizotėron koncepti i shtetit tė qytetarėve, pa pėrcaktime tė karakterit
etnik apo fetar. Vėrtet, nė vendin fqinj Kushtetuta heq njė dallim tė qartė
midis "grekėve" dhe "ortodoksėve", nga njėra anė, dhe
"tė tjerėve", nga ana tjetėr, tė cilėt "tė tjerė",
ndryshe nga "grekėt" e nga "ortodoksit", nuk kanė tė
drejtė tė vetė-identifikohen, tė organizohen nė parti e shoqata e tė
punėsohen nė sektorin publik. Por, Greqia nuk ėshtė njė rast pėr t'u marrė
shembull pėr standarde tė tė drejtave tė njeriut e tė minoriteteve: nė fakt,
ka refuzuar edhe tė njohė konventat pėrkatėse tė Kėshillit tė Evropės. Ndaj,
duke marrė nė konsideratė edhe tė tjera punė tė errėta qė qeveria Berisha ka
kryer gjatė kėtyre viteve (marrėveshja e kufirit detar, protokolli pėr
varrezat e ushtarėve grekė, hapja e shkollave greke nė vende nevralgjike, si
Himarė, Korēė etj.), gjykoj se kemi tė bėjmė me njė shitje tė interesave tė
vendit, e pra me njė shkelje tjetėr tė rėndė tė Kushtetutės. Diku e kam
quajtur edhe "tradhti kombėtare", dhe e tillė ėshtė. Ēfarė sjell,
sipas jush, kjo ndarje nė marrėdhėniet mes shqiptarėve? Xhufi: Nuk besoj se do tė sjellė ndonjė dramė nė
marrėdhėniet mes shqiptarėve. Ata shqiptarė, qė pėr arsye materiale e
njerėzore, do tė pranonin tė vetė-deklaroheshin si "grekė", do tė
vazhdonin edhe mė tej tė ndjeheshin shqiptarė. Por, nėse vėrtet qeveria
shqiptare do t'i shkojė deri nė fund marrėzisė sė saj, d.m.th., do lejojė qė
kombėsia tė njihet e tė regjistrohet si e tillė vetėm mbi bazė tė deklarimit,
pa marrė nė konsideratė elementėt e tjerė objektivė, familjarė, historikė,
anagrafikė etj., atėherė do tė lindin probleme tė rėnda, qė nuk lėndojnė
"sedrėn" kombėtare tė njėrit apo tė tjetrit, por integritetin e
shtetit shqiptar dhe vetė sigurinė kombėtare. Qeveria shqiptare, kjo e
Berishės, po merr mbi shpatulla njė pėrgjegjėsi tė rėndė, atė tė sajimit
artificial tė njė minoriteti grek tė paqenė, prej 100, 200, 300 apo 400 mijė
personash. Dhe atėherė, Shqipėria duhet tė fillonte njė "jetė tė
re": pikė sė pari do tė duhej tė ripagėzohej si njė shtet multietnik, do
tė duhej tė nėnshkruante me Dulen njė marrėveshje si ajo e Ohrit, do tė duhej
tė paguante me buxhetin e shtetit helenizimin e shqiptarėve tė vetė-deklaruar
si grekė, do tė duhej tė kishte grek presidentin ose kryeministrin e njė mori
tė tėrė ministrash. Kur them "grek", e kam fjalėn pėr grekė tė
thekur tė tipit Bollano e Ksera, qė janė gati tė fshijnė nga harta jo mė
Jugun, por gjithė Shqipėrinė. Historiani
Godo thekson se kjo ndarje sjell rivalitete fetare, sipas jush, a ėshtė e
mundshme njė e gjė e tillė? Xhufi: Sigurisht, nga njė deklarim nėn presion i
kombėsisė dhe i besimit, edhe harta fetare e Shqipėrisė do tė ndryshojė
rrėnjėsisht. Prej plot 20 vjetėsh, Athina ka ushqyer te shqiptarėt njė
refleks tė kushtėzuar: kush deklarohet "vorioepirot" dhe kush
ndėrron emrin dhe fenė, i ka shanset pėr tė marrė njė vizė, pėr tė marrė njė
dokument, pėr tė marrė njė pension. Pra, veē shtimit ireal tė numrit tė
"grekėve", do tė kishim edhe njė proces paralel tė njė proselitizmi
tė detyruar. Dhe tė mendosh, qė nė Greqi proselitizmi ndalohet nga vetė
Kushtetuta e atij vendi. Nė ē'mėnyrė mund
tė sjellė rivalitete fetare, regjistrimi i popullsisė mbi kėtė bazė? Xhufi: Sė pari, rivalitetet fetare nė Shqipėri
nuk kanė qenė asnjėherė "endogjene": ato janė inspiruar nga
politikanė e klerikė tė huaj. Ky ėshtė njė mėsim i patundur i historisė.
Sigurisht, njė regjistrim i tillė, plot prapaskena e prapamendime, do t'i
jepte dorė krejtėsisht tė lirė qarqeve antishqiptare, brenda dhe jashtė
Shqipėrisė, pėr tė mbjellė ndasi, mėri, armiqėsi mes vetė shqiptarėve. Ėshtė
njė punė qė e kanė bėrė pėrherė, dhe jo pa rezultate. Por, edhe nė kėtė
kuptim, pėrgjegjėsia e autoriteteve shqiptare do tė jetė e jashtėzakonshme:
me njė regjistrim tė tillė ato i bėjnė njė atentat tė rėndė kohezionit
shoqėror e moral tė popullit shqiptar. ( Shekulli/Bardhi
Quku - Tiranė, 16. 01. 2010 )
|