Nė fokus

KUSH DHE ĒKA ĖSHTĖ PAJA PATAKU?

 

Shkruan: Isa Mulaj - Prishtinė, 14. 02. 2010

 

 

     Termi Paja Patak ėshtė nė gjuhėn serbokroate. Gjatė kohės sė ish’Jugosllavisė, televizioni i Beogradit shikohej edhe nė Kosovė. Nė mesin e shumė emisioneve qė transmetonte ai televizion, shqiptarėt e Kosovės shikonin filma vizatimor. Ata shqiptarė qė kanė preferuar tė mvaren mė shumė nga filmat vizatimor se nga emisionet tjera tė TV Beogradit, kanė vepruar mirė.  E vetmja e metė ishte se shprehjet orgjinale nė serbisht “Paja Patak” dhe “cerrtani film” (film i vizatuar) u futėn si zhargone nė gjuhėn e folur shqipe dhe shpesh pėrdoren edhe sot. Edhe pse mė vonė televizioni i Prishtinės filloj transmetimin e filmave vizatimor me atė personazh pataku dhe e pėrkthej nė shqip si “Ros Rosaku”, nė opinionin e gjėrė mbeti termi “Paja Patak” e mė pak “cerrtani film”. Televizioni i Prishtinės nė kuadėr tė filmave vizatimor mė sė shumti transmetonte “Tomi dhe Xheri”. Ky film nė Kosovė deri diku ishte bėrė sinonim i filmave vizatimor nė pėrgjithėsi.

     Paja Pataku ėshtė animim i njė pataku nė filmin e kompanisė Walt Disney nga Holivudi i SHBA-ve. Emrin e vėrtetė nė origjinal pataku i animuar e ka Donald Duck (Donald Pataku). Krijimin e Patakut tė animuar dhe bashkėlidhjen e emrit Donald e kishte bėrė themeluesi i kompanisė Walt Disney, Walt Disney. Karakteristikat e Paja Patakut janė shfrytėzuar nga njė grup humoristėsh nga Kosova tė quajtur Stupcat, ku luajnė Vedat Bajrami, Osman Azemi, dhe Mensur Safqiu. Skeēi humoristik i pėrgatitur nuk ėshtė vetėm shfaqje pėr zbavitjen e shikuesve sa ėshtė pasqyrim i realitetit tė rrezikshėm qė bart pėrpjekja pėr rrėzimin e ndėrtimeve pa leje.

     Le ta kujtojmė edhe njė herė atė qė u tha mė herėt - kryearkitekti i K.K. tė Prishtinės ishte vrarė nė tė njėjtėn ditė pasi bėri njė prezentim tė planit kundėr ndėrtimeve pa leje. Kėrcėnim i njėjtė i ka pėrcjellur edhe punėtorėt nė terren tė kontraktuar nga K.K. i Prishtinės pėr rrėnimin e disa objekteve pa leje. Policia e armatosur mirė shpesh herė i ka shoqėruar punėtorėt e ngarkuar pėr rrėnime. Problemi megjithatė nuk ka mundur tė mėnjanohet vetėm me pėrcjelljen e policisė tė rrėnuesve nė terren. Ndėrtuesit pa leje nuk kanė reaguar gjatė rrėnimit tė objekteve tė tyre pa leje, por kanė mbajtur mend personat e angazhuar. E meqenėse Kosova ėshtė vend i vogėl ku shumica e njohin njėri tjetrin lidhje pas lidhje, ndėrtuesit u janė hakmarrur mė vonė rrėnuesve tė kontraktuar nga komuna. Pikėrisht pėr kėtė tragjedi Stupcat kanė dalur me njė komedi se si ta kryejnė punėn – rrėnimin e objekteve pa leje – por tė maskohen disi qė pronarėt e ndėrtimeve pa leje tė mos munden t’i identifikojnė mė vonė pėr hakmarrje.

     Vedati luan rolin e policit, Osmani tė Paja Patakut ose punėtorit tė bagerit pėr rrėnim me emrin Agron, ndėrsa Mensuri tė pronarit tė shtėpisė qė me vendimin e komunės ėshtė pa leje dhe duhet tė rrėnohet. Polici e njofton Agronin pėr planin: “Sot me datėn tremdhet tet dy mi e tetė, duke pas parasysh me vendimin e komuns,...njė pėrgjegjsi e madhe do tė ndėrmarrim sot. Do t’i rrėnojmė t’gjitha objektet pa leje, e sidmos kjo vlen pėr matrapazat dhe hajdutė; qė ja prishėn bukurinė e qyetit dhe ja nxunėn frymėn, dhe e keqpėrdoren djersėn”.

     Agroni i shqetėsuar i ankohet policit se duhet tė ketė pėrforcime shtesė nga frika se kur e rrėnojnė shtėpinė e dikujt mund tė ketė sulme. “Po tutna se ai pronari i shpisė kur t’um sheh mu, ai nashta nuk um sulmon sot, po ai nesėr munet me m’sulmu se ma man men figurėn; edhe nesėr t’u dalė me ble bukė unė, ai munet me dalė me m’sulmu”. Polici si zgjidhje ia jep njė maskė Agronit ta vėjė nė fytyrė dhe i tregon se nuk je mė Agroni - je Paja Pataki[u]. Polici refuzon vėrejtjen e Paja Patakut se maska ka vetėm njė sy tė hapur, me arsyetimin se me dy sy “e shkatrron krejt” (edhe ndėrtimet me leje). Kur shkojnė ta rrėnojnė shtėpinė, del pronari nga shtėpia dhe, nė bazė tė zhargonit dhe sinonimit pėr filmat vizatimor qė janė kultivuar tek njė pjesė e madhe e opinionit publik siē u theksua mė lartė, i drejtohet shoferit tė bagerit me maskė nė fytyrė:

     -  O cerrtan! Zhdryp, zhdryp! Ka je nisė o Tomixher?

     -  Jo, unė nuk jam Tomixheri, unė jam Paja Pataku!

     Pasi ia ngrit maskėn, pronari fillon ta godasė fytyrės. Polici pastaj inkuadrohet nė bisedė gjersa Paja Pataku merr goditje. Pronari me agresivetitin e tij frikėson edhe policin i cili kalon nė anėn e pronarit nė dėm tė Paja Patakut.

     Polici: Ni sekond! Kush t’ka thanė me hi n’oborr t’huj?

     Paja Pataku: O zotni, mu m’kanė thanė ashtė ni plan sekret..

     Polici: Ēfarė plani?

     Pronari: Plan sekret n’shpi teme patak, n’shpi teme patak a?

     Polici: Viq pak! A i bon planet sekret policia e shteti, a ti?

     Pronari: Tii mor pataku, cerrtani i keq!

     Polici mė vonė, pasi shkon pronari dhe pajtohet me tė qė Paja Pataku nė vend tė rrėnimit tė shtėpisė do t’ia paēllais oborrin nga bėrllogu, i thotė Paja Patakut se do ta dėrgojnė pronarin nė Burg tė Dubravės (gjendet nė Istog). Mė tutje polici i tregon Paja Patakut se njė herė dėshtuam por nė kuadėr tė planit strategjik ende nuk kemi dėshtuar. “Tash shkojmė me opcionin Cipiripi”. Cipiripi ėshtė njė karakter i animuar serb.