Fragment nga Libri

 

SHQIPĖRINĖ ETNIKE – ĖNDĖRR APO REALITET?!

 

 

        Shkruan: Shefki OLLOMANI

        Nėntor 2007

 

Shefki Ollomani - SHQIPĖRIA ETNIKE (Ėndėrr apo Realitet?!),

Botoi Shtėpia Botuese ”SHKUPI” – Shkup, Tetor 2007 

( Shih ballinėn e librit KĖTU )

---------------------

 

ĖNDĖRR,-A,-T

 

Posa e pėrmend kėtė emėr shumicės sė njerėzve dhe sidomos Shqiptarėve, mendja menjėherė u shkon pėr keq, pėr tallje dhe buzqeshin me ironi. "Qeshin e zgėrdhihen" me pėrbuzje sepse aq dinė. Sepse shumica e njerėzve dhe e Shqiptarėve e dijnė se ėndrra ėshtė vetėm ajo qė shohim nė gjumė: njė varg vegimesh, pėrfytyrimesh, sendesh, figurash dhe ngjarjesh tė gėzueshme apo tė trishtueshme.

 

Shumė tė tjerė mendojnė se ėndrra ėshtė njė fantazi, imagjinatė foshnjore apo iluzion i njerėzve qė nuk kanė lidhje me realitetin objektiv qė i rrethon dhe me tė vėrtetėn shkencore. Ndaj ėndrrat i quajnė dėshira tė kota e tė pabazuara, me tė cilat merren njerėzit qė nuk kanė aftėsi tė gjykimit realist, tė faktuar e shkencor. Zakonisht pėr njerėzit ėndėrrimtarė thuhet se "shohin ėndrra nė diell", "ėndėrrojnė zgjuar", "ėndėrrojnė me sy ēelur", "ėndėrrojnė nė mes tė ditės",… etj.

 

Ėndrrat janė tė shumėllojshme: ėndrra aktive e pasive, ėndrra pozitive e negative, ėndrra reale e ireale, ėndrra gjumi e zgjimi, ėndrra tė realizueshme e tė parealizueshme, ėndrra tė mira e tė kėqija, ėndrra individuale e kolektive, ėndrra fantastike e shkencore, ėndrra politike e ekonomike, ėndrra egoiste e bujare, ėndrra tokėsore e qiellore, ėndrra kombėtare e tradhėtare,…, si dhe ekziston ėndrra mbi ėndrra - ėndrra pėr lirinė, pavarėsinė, bashkimin kombėtar shqiptar - Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike.

 

****

 

Shumė pak njerėz dhe pak shqiptarė e dinė se ėndrra nuk ėshtė vetėm ėndėrr, nuk ėshtė vetėm pėrjetim (i mirė apo i keq) gjatė gjumit, por ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike, mbi tė gjitha, ėshtė atdhetarizėm, kombėtarizėm,  integritet, sovranitet, aspiratė, ideal, dėshirė, synim, objektiv, qėllim, opcion, vizion, vetėvendosje, largpamėsi…

 

Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė frymėzim, parashikim, dituri, menēuri, zgjuarsi, qėndrim, vendim, vendosmėri, durim, kėmbėngulje, qėndresė, besė, besim, besnikėri, betim, kushtrim, gatishmėri, trimėri, burrėri, guxim, mosdorėzim…

 

Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė devotshmėri, bekim, pėrkushtim, premtim, pėrgjėrim, adhurim, nder, krenari, moral, dinjitet, vetėdije, ndėrgjegje, pėrgjegjėsi, atdhedashuri, pėrsosmėri, shpresė, optimizėm…

 

Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė pėrpjekje, shtegtim, marshim, sulm, dyluftim, pėrleshje, pėrballim, pėrgjakje,  sakrificė, flijim, mbijetesė…

 

Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė rezultat, realizim, fitore, kurorėzim, triumf, liri, pėrparim, drejtėsi, njerėzi, demokraci, zhvillim, jetė, vazhdimėsi, ardhmėri, pafundėsi, pėrjetėsi…

 

Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė plan pėr organizim, projekt pėr pajtim, program pėr veprim, pėr bashkim, pėr unitet, pėr punė, pėr aksion, pėr luftė…, deri nė ēlirim dhe ribashkim kombėtar tė Shqipėrisė Etnike.

                                                       

ĖNDRRA-ĖNDĖRRIMI

 

Te ēdo shqiptar atdhetar, nė zemrat dhe mendjet e Shqiptarėve, Shqipėria Etnike lind e fillon si frymėzim, si dėshirė e dashuri, si vizion e synim, si aspiratė e ideal - pra, si ėndėrr: Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike, e cila pastaj imponon vendimin, pėrkushtimin, marshimin, sakrificėn dhe realizimin.

 

Emėruesi i pėrbashkėt i suksesit, thelbi i tij, ėshtė aftėsia pėr tė ėndėrruar, aftėsia pėr tė imagjinuar dhe planifikuar nė mendje e nė zemėr projektin e zgjidhjes sė ēėshtjes sonė kombėtare, duke qenė nė gjendje qė tė krijojmė njė vizion pėr tė ardhmen e trojeve tona, tė kombit tonė dhe tė ribashkimit tė Shqipėrisė Etnike. Ta bėjmė sė pari atė realitet nė ėndrrat dhe nė zemrat tona, pastaj ajo do tė bėhet realitet edhe nė dritė tė diellit, nė realitetin jetėsor, natyror, politik, juridik e shtetėror. Nėse nuk ekziston ėndrra nuk ekziston as realiteti. Ėndrra  ėshtė mė e fuqishme se realiteti, sepse ajo ėshtė vetė realiteti mė i lartė, ajo ėshtė shpirti i realitetit, thelbi i tij. Ėndrrat i japin jetės dhe punės sonė kuptim e gjallėri. Prandaj Ne, Shqiptarėt, duhet tė kemi njė ėndėrr - Ėndrrėn pėr Shqipėrinė Etnike.

 

Kur analizojmė e studjojmė ngjarjet mė tė mėdha dhe kthesat mė tė shquara historike tė popujve gjatė gjithė historisė sė njerėzimit, do tė shohim se ēdo realizim i madh, ēdo fitore e drejtėsisė mbi padrejtėsinė, e sė vėrtetės mbi gėnjeshtrėn, ēdo fitore e lirisė mbi robėrinė,… ėshtė arritur pėr shkak se njerėzit dhe udhėheqėsit e popujve kanė ėndėrruar tė pamundurėn, tė pabesueshmen pėr shumicėn e njerėzve tė zakonshėm dhe kanė vepruar nė kundėrshtim tė plotė me rregullat e kohės dhe me ligjet nė fuqi tė pushtetarėve, tė pushtuesve e tė sundimtarėve.

 

Ėndėrrimi, besimi dhe vendimi janė tre motorėt qė e shtyejnė njė person qė tė veprojė. Sė pari ne duhet tė fillojmė tė ėndėrrojmė ēlirimin dhe ribashkimin e Shqipėrisė Etnike, tė pėrfytyrojmė njė ide, njė koncept. E dyta, qė tė fillojmė tė besojmė me zemėr e me mendje nė mundėsinė reale tė realizimit tė saj. Dhe nė fund, qė tė vendosim dhe ta ndjekim deri nė fund kėtė ėndėrr, kėtė besim dhe kėtė vendim, deri nė pėrmbushjen e ėndrrės shekullore tė kombit tonė, deri nė bėrjen e Shqipėrisė Etnike.

 

Nėse mund tė ėndėrrojmė edhe mund tė realizojmė. Tė gjitha gjėrat janė tė mundshme nėse besojmė sinqerisht dhe me tėrė qenien tonė. Ėndėrra ėshtė fara e suksesit. Kurse ēelėsi i fitores ėshtė vendosmėria jonė pėr ta ēuar deri nė fund ėndrrėn tonė tė madhe - Ribashkimin e Shqipėrisė.

 

Ēdo orė e ēast, ēdo ditė e natė, ēdo muaj e vit ėshtė njė rast i ri pėr t'i bėrė realitet ėndėrrat tona personale dhe ėndrrėn mbi ėndrra, ėndrrėn tonė kombėtare - Shqipėrinė e Bashkuar. Por, qė ta bėjmė kėtė, Ne, Shqiptarėt, duhet qė vėrtetė ta kemi kėtė ėndėrr nė shpirtin dhe zemrėn tonė dhe pastaj duhet tė kemi njė qėllim, sepse vetėm ėndrra dhe vendimi nuk mjaftojnė. Pra, duhet tė kemi njė cak, njė synim dhe njė orar pune e veprimi tė pėrcaktuar saktė nė hapėsirė dhe nė kohė.

 

Nuk ėshtė mėkatė nėse nuk plotėsohen ėndrrat tona, nėse nuk fitojmė sot apo nesėr lirinė dhe pavarėsinė tonė kombėtare, por ėshtė mjerim e katastrofė tė mos kesh ėndrra fare, tė mos kesh fare ideal kombėtar dhe tė jetosh e tė vdesėsh si njė qenie e zbrazėt emocionalisht e shpirtėrisht, pa pasur pasurinė mė tė lartė njerėzore - ėndrrėn dhe ėndėrrimin, shpresėn dhe besimin.

 

Pasi tė gjithė Ne ta kemi bėrė tonėn kėtė ėndėrr fisnike, me pėrmbajtje pellazgjiko-ilirike, vetėm atėherė do ta shohim dhe do tė bindemi se sa e fuqishme dhe ēudibėrėse ėshtė kjo ėndėrr, kjo aspiratė, ky ideal. Sepse ėndrra ėshtė fara e suksesit. Ėshtė embrioni i jetės sė lirė e dinjitoze tė njė populli dhe vendi.

 

Ne duhet tė ėndėrrojmė vetėm ėndrra tė mėdha. Tė ėndėrrojmė tė pamundshmen, pėr tė realizuar tė pabesueshmen. Nė rastin tonė konkret, edhe ėndrra edhe realizimi ėshtė Shqipėria Etnike. Tė dyja duken tė pamundshme dhe tė parealizueshme nė sipėrfaqe, por qė tė dyja nė brendėsi janė tė mundshme dhe tė realizueshme. Shqipėria Etnike ėshtė edhe Ėndėrr edhe Realitet.

 

IMAGJINATA-FANTAZIA

 

Imagjinata ėshtė fantazi, kurse fantazia ėshtė aftėsia e mendjes dhe vetėdijes sonė pėr tė pėrfytyruar ngjarje tė mėdha qė mund tė ndodhin nė tė ardhmen, duke u mbėshtetur nė realitetin e sotėm. Fantazia ėshtė kreacion, ėshtė zotėsi krijuese, shpikėse e zbuluese dhe fryt i pėrvojės sonė jetėsore, shkencore, luftarake e historike.

 

Pėr tė realizuar ėndrrėn e Shqipėrisė Etnike, Ne, Shqiptarėt, duhet tė vėmė nė pėrdorim imagjinatėn tonė, pėr ta parashikuar bėrjen e saj realitet, duke lejuar mendjet tona qė tė marrin udhė, tė kaptojnė male e dete, tė shpėrthejnė horizontet, tė fluturojnė pa kufi dhe tė besojnė tė pabesueshmen. T'i flakim, t'i shkatėrrojmė sė pari prangat e robėrisė nė zemrat, mendjet dhe nė shpirtin tonė, se pastaj do ta kemi fare lehtė qė t'i thyejmė e dėrrmojmė edhe prangat e hekurta tė robėrisė, tė pushtimit dhe tė kolonizimit tė trojeve tė okupuara tė Shqipėrisė Etnike nga sundimtarėt dhe barbarėt e huaj.

 

Ēdo gjė qė ėshtė krijuar nga dora e njeriut, ėshtė rezultat i imagjinatės sė tij kreative e krijuese, ėshtė vepėr e fuqisė sė  mendjes njerėzore. Edhe kjo Shqipėri e vogėl e pavarur qė e kemi ėshtė fryt i imagjinatės, parashikimit dhe zemrės e mendjes sė paraardhėsve tanė tė zgjuar, atdhetarė e luftėtarė. Parashikimi arrihet jo duke hedhur zaret apo me fall, por me forcėn e arsyes dhe mendjes sė shėndoshė. Apo nuk parashikonte njė Shqipėri tė lirė, tė bashkuar e tė lulėzuar, me imagjinatėn e tij largpamėse e shkencore, i madhi Sami Frashėri kur shkruante para mė se njė shekulli Manifestin Kombėtar  - Shqipėria: ēka qenė, ē'ėshtė dhe ē'do tė bėhet.

        

IDEALI

 

Ideali ėshtė aspiratė, ėshtė dėshirė e madhe, synim pėr tė arritur diēka nė jetė dhe nė  punė. Ideali ėshtė qėllim tė cilin kemi vendosur pėr ta realizuar. Nė rastin tonė konkret, ideali ėshtė pėrpjekja titanike nga ana e veprimtarėve dhe aktivistėve atdhetarė e revolucionarė tė popullit tonė pėr tė realizuar aspiratėn shekullore kombėtare tė ēlirimit dhe tė bashkimit kombėtar.

 

Ideali ėshtė qėllimi mė i lartė, suprem, i individit, grupit, partisė apo popullit pėr tė arritur nė cakun qė ia kanė caktuar vetes. Ėshtė bindje e fortė dhe e pathyeshme qė na udhėheq nė punė e nė luftė deri nė fitore. Ideali ėshtė pasion, dashuri e zjarrtė pėr popullin, atdheun, lirinė, pavarėsinė, demokracinė dhe bashkimin kombėtar.

 

Ideali kombėtar ėshtė ndjenja universale mė e pėrsosur qė na bėn krenar dhe tė pėrkryer gjatė gjithė jetės dhe veprimtarisė sonė politike e luftarake. Ideali pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė ideal mbi ideale, ėshtė ndjenjė fisnike e magjike me pėrmbajtje hyjnore, qė na mbush me energji pozitive dhe na bėn tė pamposhtur.

 

QĖLLIMI

 

Qėllimi ėshtė synim dhe pėrpjekje pėr tė pėrmbushur detyrat dhe detyrimet qė ia kemi caktuar vetes. Ėshtė caku ku synojmė tė mbėrrijmė. Qėllimi ėshtė pėrgjegjėsia qė kemi marrė vullnetarisht mbi supe pėr ta ēuar ēėshtjen e bashkimit kombėtar deri nė fund. Qėllimi ėshtė dėshirė, plan dhe ide e thurrur nė mendje dhe e pėrpiluar nė letėr pėr ta zbatuar nė praktikė, pėr ta vėnė nė jetė. Qėllimi ėshtė objektivi ynė pėr tė goditur armikun nė pikėn mė tė dobėt tė tij. Qėllimi ėshtė vullneti ynė i ēelikt pėr tė ēliruar e bashkuar Shqipėrinė Etnike.

Qėllimi ėshtė ura nėpėr tė cilėn ecim pėr tė kaluar matanė te ėndrra. Ai ėshtė thjeshtė njė ėndėrr, por njė ėndėrr e shkurtėr, me afat kohor. Ėndrra jonė ėshtė Shqipėria e Bashkuar, kurse qėllimi ėshtė koha, periudha  brenda sė cilės do ta realizojmė kėtė ėndėrr, ta zėmė brenda 4-5 vitesh. Duke caktuar periudhėn kohore tė realizimit tė kėsaj ėndrre, Ne faktikisht kemi vėnė nė fokus ėndrrėn tonė dhe nė kėtė mėnyrė e kemi shndėrruar atė nė qėllim.

 

Qėllimi na ndihmon qė Ne tė pėrqėndrohemi qind pėr qind, me njė intenzitet tė jashtėzakonshėm nė bėrjen e Shqipėrisė Etnike. Qėllimi ėshtė si ajo thjerrėza qė tubon rrezet e diellit nė njė pikė dhe ndez zjarrin. Qėllimi ynė i zjarrtė e fisnik pėr bashkim kombėtar ndez zemrat tona, shkrep armėt dhe pėrflak armiqtė tanė, duke i djegur e bėrė shkrumb e hi.

 

VIZIONI

 

Ekziston edhe njė nivel tjetėr qė duhet tė arrihet nė procesin e realizimit tė ėndrrės. Pasi tė kemi projektuar ėndrrėn dhe pasi tė kemi caktuar edhe qėllimin dhe afatin kohor tė arritjes sė tij, Ne, Shqiptarėt, pastaj duhet tė krijojmė vizionin e Shqipėrisė Etnike.

 

Vizioni ėshtė frymėzim, kurse frymėzimi ėshtė shkalla mė e lartė e vetėdijes, gjatė sė cilės shpėrthen me hov e vrull tė madh forca krijuese e njeriut, njerėzve apo popullit qė gjakon pėr zgjidhjen e njė ēėshtjeje, pėrmbushjen e njė ideali dhe realizimin e njė programi politik.

 

Vizioni ėshtė frymėzim qė buron nga njė ėndėrr e madhe dhe shumėdimensionale, siē ėshtė bėrja e Shqipėrisė Etnike. Ėshtė shpėrthim vullkanik i ndenjave tė forta tė atdhedashurisė, tė lirisė dhe tė bashkimit kombėtar.

 

Vizioni ėshtė gjendje shpitėrore kreative, qė gjallėron e shumėfishon aftėsinė krijuese, mobilizuese dhe vepruese tė njė populli pėr tė luftuar dhe mbrojtur integritetin dhe dinjitetin e tij politik, ekonomik, historik e kombėtar.

 

Vizioni ėshtė vegim, kurse vegimi ėshtė aftėsi parashikuese e udhėheqėsve popullor dhe e luftėtarėve tė mėdhenj qė janė nė gjendje ta projektojnė e ta parashikojnė gjithė rrugėn nėpėr tė cilėn do tė kalojė marshimi i tyre drejt pėrmbushjes sė vizionit.

 

Vizioni ėshtė realiteti subjektiv i ėndrrės, ėndrra e realizuar nė zemrat dhe mendjet tona, para se tė bėhet realitet objektiv. Kjo do tė thotė se ėndrra e Shqipėrisė Etnike, sė pari bėhet vizion nė zemrat dhe mendjet e gjithė shqiptarėve dhe pastaj, pas luftės dhe  fitores, bėhet realitet, bėhet shtet i lirė, i bashkuar e i pavarur. Vizioni politiko-ushtarak ėshtė planprogrami i luftės sė njė populli pėr tė fituar lirinė, pavarėsinė, sovranitetin dhe demokracinė.

 

Vizioni ėshtė skica e ėndrrės, e cila shfaqet para syve tė mendjes sė prijėsit politik apo ushtarak deri nė detajet mė tė imėta. Vizionari ėshtė ėndėrrimtar, ai e di me saktėsi se ku fillon, ku vazhdon dhe ku, kur dhe si mbaron lufta pėr realizimin e ėndrrės kombėtare tė tij dhe tė popullit qė ai udhėheq.

 

Vizioni ėshtė prirje pėr tė paramenduar rrjedhėn e ngjarjeve, pėr tė pėrfytyruar tė ardhmen e njė populli e tė njė vendi. Vizionari i vėrtetė ėshtė frymėzues i masave tė gjera popullore, qė ngjallė te ato ndjenja tė thella e tė larta kombėtare dhe e mbush popullin me energji revolucionare dhe luftarake pėr tu hedhur nė aksion e veprim mbrojtės apo ēlirimtar.

 

PROGRAMI

 

Programi ėshtė tėrėsia e detyrave dhe e punėve tė parashikuara pėr t'u plotėsuar nė tė ardhmen. Ėshtė plan i detajizuar pėr veprimtarinė politike e luftarake tė njė organizate, partie apo ushtrie pėr tė ēliruar vendin nga tė huajtė. Programi politik kombėtar pėrcakton gjithė ecurinė dhe rrugėtimin e njė populli drejt lirisė dhe pavarėsisė kombėtare. Ai pėrmban largpamėsi, teza, qėllime, parime, rregulla, detyra e detyrime themelore pėr ēdo anėtarė dhe pjesėtarė tė partisė apo ushtrisė pėr tė vėnė nė jetė programin ekonomik, politik apo ushtarak. Programi ėshtė pėrmbledhje e aspiratave, synimeve dhe idealeve tė njė populli pėr tė qenė zot i trojeve tė tij nė atdheun e vet. Program mbi tė gjitha programet politike tė partive aktuale tė shqiptarėve ėshtė Programi strategjik pėr bėrjen e Shqipėrisė Etnike. Ky ėshtė i vetmi Program Kombėtar.

 

OPCIONI

 

Opcioni ėshtė qėndrim, pikėpamje qė shpreh formimin tonė patriotik, politik e ideologjik. Nė veprimtarinė tonė politike dhe luftarake pėr Shqipėrinė Etnike Ne, Shqiptarėt, duhet tė kemi njė qėndrim tė vetėm dhe tė pėrbashkėt. Duhet tė kemi pikėpamje identike pėr mėnyrėn, format dhe metodat e ēlirimit dhe bashkimit kombėtar tė Atdheut tonė. Pra, duhet tė kemi njė opcion, njė drejtim. Kjo nėnkupton se Ne duhet tė kemi vetėm njė rrugė nėpėr tė cilėn duhet tė ecim pėr tė arritur nė cak. Ne nuk duhet t'i ndėrrojmė opcionet orė e ēast. Ne duhet tė kemi vetėm njė zgjidhje. Nė rast tė kėtillė Ne nuk kemi ēare pa e zgjidhur ēėshtjen tonė, sepse ajo ėshtė vetėm njė.

 

Opcioni ėshtė kombinim i tė menduarit tonė, emocioneve, mėnyrės sė tė shikuarit tė ngjarjeve e rrethaneve pėrreth nesh dhe perspektivės sė kėtij opcioni. Opcioni ėshtė qėndrimi ynė se ēfarė bėjmė dhe se si reagojmė ndaj ndodhive tė jetės dhe tė politikės. Pa dyshim opcioni ynė politik ėshtė pėrcaktuesi i suksesit apo dėshtimit nė veprimtarinė tonė politike, kombėtare dhe ēlirimtare.

 

Opcioni ėshtė ēelėsi dhe promotori qė vė nė lėvizje masat e gjėra popullore pėr ēlirim dhe bashkim kombėtar. Ai bėn dallimin ndėrmjet fitores dhe humbjes. Opcioni politik kombėtar ėshtė mė i rėndėsishėm se faktet. Gjendja jonė aktuale prej tė pushtuari, robėruari, copėtuari e kolonizuari ėshtė njė fakt, por rėndėsia dhe epėrsia e opcionit tonė politik kombėtar pėr Shqipėrinė Etnike e tejkalon faktin, pėrballet me realitetin kolonialist dhe e ndryshon atė. Faktet mund tė ndryshojnė  vetėm atėherė kur nuk ndryshojnė opcionet. Opcioni e ndryshon faktin, kurse fakti nuk e ndryshon opcionin. Opcionin e Shqiptarėve pėr Shqipėrinė Etnike, nuk ka fakt dhe gjendje faktike qė mund ta ndryshojė. Ėshtė fakt se ne aktualisht jemi tė pushtuar, tė ndarė e tė okupuar nga disa shtete, por, megjithatė, Ne nuk e ndryshojmė opcionin tonė pėr bėrjen e Shqipėrisė Etnike. Gjendja aktuale faktike e Shqipėrisė Etnike varet nga tė tjerėt, por opcioni pėr ēlirimin dhe ribashkimin e saj varet nga Ne.

 

Nėse Ne i ndėrrojmė opcionet nė atė mėnyrė qė sot kėrkojmė tė drejta tė njeriut, nesėr autonomi politiko-trritoriale, pasnesėr autonomi substanciale apo ndonjė formė tė republikės, atėherė Ne i shpėrndajmė forcat tona, i shpenzojmė energjitė tona pozitive atdhetare e luftarake dhe nė fund nuk realizojmė asnjėrėn nga kėto synime, ose realizojmė njė ēerek tė tyre.

 

Opcioni i Shqipėrisė Etnike nuk ka dhe nuk duhet tė ketė alternativė. Nė ēėshtje madhore si kjo e jona, nė luftė frontale me armikun, nuk ka rrugėdalje tjetėr, nuk ka kthim prapa, nuk ka opcion tjetėr pos atij: Ja vdekje, ja liri! Nė luftė pėr liri ose fitohet, ose humbet. Tė mesme kėtu nuk ka.

 

Nėse papritmas valėt e detit tė kanė marrė me vete nė thellėsi tė tij, ti nuk ke zgjidhje tjetėr pėrpos qė tė notosh, ose tė mbytesh. Lufta pėr Shqipėrinė Etnike i gjason detit tė trazuar, ne ose do ta bėjmė atė, ose do tė vdesim. Dhe vdekja nė kėtė rast nuk nėnkupton vetėm vdekjen natyrore ose me plumb, por ajo nėnkupton edhe vdekjen e ngadalshme: asimilimin e dhunshėm, vetėasimilimin, terrorin, gjenocidin dhe dėbimin me dhunė jashtė  trojeve tona etnike nga ushtritė dhe policitė e armiqve tanė.

 

VENDIMI

 

Vendimi ėshtė qėndrim i prerė e pėrfundimtar qė merret pas diskutimit, debateve, shqyrtimit dhe analizave tė imėta pėr njė ēėshtje madhore, nė rastin tonė konkret, pėr tė jetėsuar ėndėrrėn shekullore tė Shqipėrisė Etnike. Vendimi ėshtė urdhėr i padiskutueshėm pėr zbatim.

 

Momenti kur ne, Shqiptarėt, do ta marrim vendimin pėr bėrjen e Shqipėrisė Etnike dhe fillojmė tė ecim pėrpara, ėshtė momenti kur ēdo gjė do tė jetė ndryshe dhe nuk do tė ketė kthim prapa. Gjatė udhėtimit tonė drejt lirisė Ne vetėm mund tė ndėrrojmė shtigjet dhe drejtimin, po tė jetė e nevojshme dhe e domosdoshme, por kurrė nuk duhet ta ndėrrojmė apo ndryshojmė vendimin.

 

 Sekreti i bėrjes sė Shqipėrisė Etnike qėndron te marrja e vendimit nga ana e popullit shqiptar, sepse ne jemi kėtu ku jemi (nėn sundim tė huaj), jemi kėshtu siē jemi (robėr e skllevėr tė kolonizatorėve sllavo-grekė), pėr shkak tė vendimeve tė gabueshme apo tė mosvendimeve tona nė tė kaluarėn dhe sot.

Ose Ne, Shqiptarėt, duhet tė vendosim pėr fatin tonė, ose fatkeqėsia (robėria) do tė vendosė mbi ne. Por, qė ne tė marrim njė vendim, sė pari duhet qė ta dijmė se ēka duam dhe ku duam tė arrijmė. Duhet tė kemi njė ideal, njė plan, njė program, njė vizion, pra, duhet ta kemi njė ėndėrr - Ėndrrėn pėr Shqipėrinė Etnike. Me vendimin, motivimin dhe luftėn e tyre tė vendosur, popujt kanė bėrė realitet tė pamundurėn dhe tė pabesueshmen.

 

ZOTIMI-BETIMI

 

Njė tjetėr sekret i suksesit tė ėndrrės pėr Shqipėrinė e Bashkuar ėshtė Zotimi dhe Betimi. Ne, Shqiptarėt, duhet tė zotohemi dhe tė betohemi fuqishėm qė nuk do ta braktisim ėndrrėn tonė, qė do ta ēojmė atė deri nė fund.

 

Ne duhet t'i premtojmė vetes sonė se do ta ndjekim pandėrprerje ėndrrėn tonė tė bashkimit kombėtar. Ne duhet t'ia japim fjalėn dhe besėn popullit tonė se nuk do ta mashtrojmė, nuk do ta zhgėnjejmė dhe nuk do ta braktisim ėndrrėn popullore deri nė fitore. Ne duhet tė zotohemi dhe tė betohemi se do ta zotėrojmė Shqipėrinė Etnike. Se do ta bėjmė zonjė atė. Ne duhet tė zotohemi dhe tė betohemi se kombin shqiptar do ta bėjmė zot tė Atdheut tė vet.

 

Ne, Shqiptarėt, duhet tė zotohemi e tė betohemi dhe tė jemi tė gatshėm nė ēdo moment pėr tė punuar, luftuar e sakrifikuar pėr realizimin e ėndrrės pėr Shqipėrinė Etnike. Sfida dhe pengesa tė panumėrta do tė na dalin nė rrugėtimin tonė drejt lirisė, por me njė vetėbesim tė lartė tek forca  jonė, tek pėrkrahja e aleatėve tanė natyrorė dhe me njė besim tė patundur tek ndihma e Zotit, ne do t'ia dalim qė ta formojmė dhe jetėsojmė ēlirimin dhe bashkimin e trojeve pellazgo-ilire tė Shqipėrisė Etnike.

 

Kur Ne do tė zotohemi dhe betohemi sinqerisht, me gjithė zemėr e mendje, atėherė do tė ndodhin ngjarje tė mėdha e tė jashtėzakonshme, tė cilat nė kushte normale nuk ndodhin. Kėto ngjarje unike ndodhin, sepse zotimi dhe betimi i vėrtetė dhe me gjithė shpirt kan nė vetvete gjenialitetin, fuqinė mbinatyrore dhe magjinė misterioze tė shndėrrimit tė ireales nė reale.

 

Betimi ėshtė premtim solemn para vetvetes, familjes, shokėve dhe popullit se do t'u qėndrosh besnik deri nė pėrmbushje tė plotė idealeve dhe aspiratave shekullore tė popullit tonė pėr njė shtet tė lirė, tė bashkuar e sovran - Shqipėrisė Etnike. Betimi ėshtė zotim pėr kryerjen e tė gjitha detyrimeve dhe obligimeve tė marra vullnetarisht mbi vete. Betimi ėshtė besė e burrėri, guxim e trimėri, vendim e vendosmėri, besim e besnikėri.    Betimi ėshtė i shtrenjtė, i shenjtė, hyjnor dhe nuk guxon kurrsesi tė shkelet mbi tė, sepse ėshtė betim nė gjakun e dėshmorėve dhe heronjve tė tė gjitha brezave, ėshtė premtim para popullit, ėshtė zotim para Zotit. Betimi ėshtė llavė vullkani, forcė uragani, ėshtė lum rrėmbyes e zjarr pėrvėlues, ėshtė shpatė prej ēeliku dhe vdekje armiku.

 

BESIMI

 

Asgjė nuk bėhet dhe nuk arrihet pa besim. Besimi ėshtė baza, themeli i fitores dhe i suksesit nė jetė, nė punė e nė luftė. Besimi tė jep forcė e kurajo pėr tė bėrė vepra tė mėdha, pėr tė bėrė mrekullira, pėr tė bėrė vepra tė pėrjetshme, pėr tė bėrė edhe Shqipėrinė Etnike. Ne besojmė nė vėrtetėsinė, ekzistimin dhe realitetin e Shqipėrisė Etnike. Ne kemi besim nė vetėvete, besim nė popullin, besim nė Zotin, besim nė fitore.

 

Besimi ėshtė bindje e fuqishme nė tė vėrtetėn, nė realen, nė tė drejtėn dhe nė atė qė tė takon: jetėn, nderin, lirinė, pavarėsinė. Besimi ėshtė qėndrim i patundur nė pėrpjekjet tona pėr tė bashkuar Atdheun tonė tė copėtuar padrejtėsisht dhe mizorisht nga shovenistėt fqinjė.

 

Besimi ėshtė besim nė vetėvete, besim nė popullin, besim nė Zotin. Dhe kur i posedon kėto tri besime, atėherė ke besim edhe nė fitore dhe nė realizimin e ėndrrės pėr Shqipėrinė Etnike.

 

Vetėm besimi i ēiltėr, i patundur dhe i ndėrgjegjshėm i Shqiptarėve nė idealin e tyre kombėtar, nė drejtėsinė e luftės sė tyre, do ta zgjidhin pėrfundimisht ēėshtjen kombėtare shqiptare. Besimi i vėrtetė nė ėndrrėn pėr Shqipėrinė Etnike tė shton sigurinė, tė forcon vetėdijen dhe tė bėn tė pathyeshėm  e tė pandalshėm nė marshimin historik pėr bėrjen realitet tė kėsaj ėndėrre madhore e madhėshtore.

 

SHPRESA

 

Ne shpresojmė, sepse besojmė. Ne shpresojmė nė bėrjen e Shqipėrisė Etnike, sepse ėshtė mundėsi, ėshtė dėshirė e madhe e Shqiptarėve dhe se ėshtė njė realitet i realizueshėm. Shqiptarėt nuk guxojnė ta humbin e ta lėshojnė ėndrrėn pėr Shqipėrinė Etnike, sepse kjo do tė thotė ta humbasėsh shpresėn. Dhe gjithkush nga ne e di se shpresa vdes e fundit. Pa shpresė e pa ėndrra nuk jetohet. Prandaj tė mbahemi fortė pėr ėndrrės dhe shpresės sė jetės. Tė shpresojmė e tė besojmė nė Shqipėrinė tonė tė lirė e tė ribashkuar.

 

Shpresa dhe êndrra janė dhuratė e madhe hyjnore nga Zoti pėr njeriun, qė ai tė ketė ku tė mbėshtetet nė rrugėtimin e tij nė kėtė jetė. Ėndrra dhe shpresa janė arma mė e sigurt e njeriut  pėr fitore. Shpresa ėshtė fitorja mė e madhe dhe mė e vėshtirė qė njeriu mund tė korr mbi shpirtin e tij. Shpresa ėshtė forma mė e lartė e dėshprimit tė mposhtur, e kundėrta e tij.

 

Njeriu pa ėndrra e pa shpresė jeton vetėm biologjikisht, por jo edhe shpirtėrisht. Shqiptari pa ėndrra e pa shpresė do tė ishte si njė zog me krah tė thyer dhe njė zog i tillė nuk mund tė fluturojė e as tė jetojė. Flakja tej e ėndrrės dhe e shpresės pėr bėrjen e Shqipėrisė sė Ribashkuar ėshtė dorėzim, kurse dorėzimi ėshtė vetėvrasje, ėshtė vdekje!

 

Prandaj, shqiptarėt nuk duhet t'i lėshojnė ėndrrat dhe t'i humbasin shpresat pėr njė jetė mė tė mirė, mė tė begatė, mė dinjitoze nė njė Atdhe tė lirė, tė bashkuar e sovran - nė Shqipėrinė Etnike.

 

MENDJA

 

Pėrveē ėndrrės, shpresės dhe besimit, Perėndia na ka dhuruar edhe mendjen, e cila jo vetėm qė mbanė mend, pėrmes kujtesės, tė kaluarėn tonė personale dhe kombėtare, jo vetėm qė udhėheq me tė tashmen, por mendja jonė ėshtė e aftė qė ta parashikojė e projektojė edhe tė ardhmen tonė, pėrmes imagjinatės dhe ėndėrrimit.

 

Me anė tė ėndrrės mendja jonė merr kontakt me tė ardhmen tonė, tė popullit tonė dhe hap horizonte tė reja, shtron perspektiva, skicon dhe trason rrugėn nėpėr tė cilėn duhet tė ecė kombi pėr tė fituar lirinė, pėr tė zhvilluar demokracinė dhe pėr tė bėrė Shqipėrinė.

 

Mendja ėshtė logjikė, arsyetim, qė studjon dhe analizon ligjet e mendimit,  format e tij dhe na lidhė me ligjet e realitetit objektiv, me tė vėrtetėn. Mendja ėshtė logjikė, kurse logjika ėshtė aftėsi pėr tė gjykuar drejt botėn qė na rrethon, pėr tė zbuluar lidhjet ndėrmjet sendeve e ngjarjeve, dukurive e rrethanave, si dhe pėrcakton gjendjen aktuale dhe rrugėt e format pėr ndryshimin e saj. Logjika ėshtė arsyetim i luftės sė njė populli pėr tė dalė nga gjendja e tij e vėshtirė ekonomike, nga padrejtėsia politike dhe nga robėria neokolonialiste.

 

Mendja jonė ėshtė mendim, menēuri e zgjuarsi, ėshtė aftėsi pėr tė konceptuar drejt dhe saktė zhvillimet natyrore dhe shoqėrore tė botės qė na rrethon. Ėshtė logjikė dhe arsye pėr tė njohur ligjet e natyrės dhe njerėzimit dhe pėr tė vepruar konform apo kundėr tyre. Mendja (truri) ėshtė zotėsia jonė pėr tė gjykuar drejt, pėr ta njohur armikun e popullit tonė dhe pėr tė marrė vendime konkrete pėr mposhtjen e tij.

 

Mendja jonė ėshtė urtėsi, pjekuri, dituri, pėrvojė dhe mėsim qė pėrcillet brez pas brezi ndėr shekuj e mijėvjeēarė pėr tė mbrojtur vetveten dhe Atdheun, pėr tė mbijetuar nė ēdo situatė e rrethanė historike. Mendja jonė kreative ėshtė kėshilltari ynė mė vizionar, udhėrrėfyesi mė i saktė qė na tregon rrugėn e vėrtetė pėr tė arritur qėllimin tonė - Shqipėrinė Etnike.

 

Mendja jonė ėshtė mendėsi, tėrėsia e pikėpamjeve tona pėr format, mėnyrat dhe mjetet qė duhen pėrdorur pėr tė pėrmbushur synimet tona kombėtare e ēlirimtare.

 

Mendo mirė, mirė do tė bėhet. Mendo keq, keq do tė bėhet. Mjeku thotė se shumica e sėmundjeve nga tė cilat ne vuajmė janė psikomatike, qė i krijon mendja jonė, pra, mėnyra jonė e gabueshme e tė menduarit. Ekziston njė lidhje direkte midis trurit dhe trupit. Nėse ne mendojmė gjėra tė trishtueshme nė tru, truri e shpėrndanė nė trup dhe kėshtu trupi dėmtohet dhe sėmuret.

 

Nėse mendojmė pėr tė grabitur, bėhemi grabitės. Nėse mendojmė pėr liri, bėhemi ēlirimtarė. Nėse mendojmė pėr Atdhe, bėhemi atdhetarė. Tė mirės duhet t'i prish pėr mbarė, me mendime tė mira dhe pozitive. Nėse Shqiptarėt mendojnė pandėrprerje pėr Shqipėrinė Etnike, nėse e kanė dhe e kultivojnė atė vazhdimisht nė zemrat dhe mendjet e tyre, nuk ka arsye pse tė mos realizohet njė ditė prej ditėve.

 

Duke ecur me kohėn, duke ndryshuar mėnyrėn e tė menduarit, Ne do tė ndryshojmė mėnyrėn e tė vepruarit dhe nė kėtė mėnyrė do tė ndryshojmė edhe gjendjen tonė politiko-juridike prej skllavi.

 

Tė mendojmė pėr Shqipėri, tė punojmė pėr Shqipėri, qė tė bėjmė Shqipėri, qė tė kemi Shqipėri. Atė ditė qė Ne do ta heqim nga zemra dhe mendja Shqipėrinė Etnike, qė nga ajo ditė Ne nuk do tė jemi Shqiptarė, por krijesa tė humbura, pa personalitet e dinjitet njerėzor. Ndaj, ta ruajmė si sytė e ballit, si vetveten tonė, Shqipėrinė Etnike. Ajo ėshtė pasuria jonė mė e ēmueshme qė na ka falur Natyra dhe Perėndia.

 

VETĖDIJA-NDĖRGJEGJJA

 

Vetėdija ėshtė aftėsi e mendjes dhe shqisave tė njeriut pėr tė njohur dhe pėr tė kuptuar botėn qė e rrethon. Zotėsi pėr tė njohur vetveten dhe tė tjerėt. Ėshtė aftėsi pėr tė gjykuar dhe vlerėsuar situatėn nė tė cilėn jeton, punon dhe vepron. Aftėsia pėr tė pėrcaktuar se ti i takon jo vetėm vetvetes, por edhe njė kombi, ėshtė vetėdije kombėtare. Vetėdija kombėtare ėshtė veprim i vullnetshėm i individėve dhe popullit pėr tė ndėrmarrė hapa konkretė pėr tė ndryshuar gjendjen e vėshtirė nė tė cilėn ndodhen. Ėshtė zotėsi pėr tė kuptuar vendin dhe detyrėn e individit nė shoqėri dhe tė shoqėrisė gjatė historisė. Kjo ėshtė vetėdije kombėtare.

 

Vetėdija kombėtare ėshtė dituri dhe njohuri se ti ekziston si individ, se i takon njė populli tė caktuar, se ky popull ka njė atdhe dhe se ky atdhe ėshtė i robėruar dhe duhet ēliruar. Ėshtė vetėdije kombėtare, kur ti e di se atdheu ėshtė nė rrezik dhe duhet shpėtuar. Kur ti je i vetėdijshėm se Shqipėria Etnike ėshtė e ndarė dhe duhet bashkuar.

 

Ndėrgjegjja ėshtė shkalla mė e lartė dhe mė e pėrsosur e vetėdijes. Ajo ėshtė nder e moral, ėshtė pėrsosmėri e mendjes dhe shpirtit tė njeriut. Ndėrgjegjja ėshtė forma mė e lartė e pasqyrimit tė realitetit objektiv. Ėshtė zotėsia jonė pėr tė njohur botėn tonė tė brendshme dhe tė jashtme.

 

Ndėrgjegjja ėshtė ndjenja mė e pastėr, mė e  pėrkryer e njeriut, lartėsia e sė cilės pėrcakton tė gjitha sjelljet tona tė pėrditėshme. Njeriu pa ndėrgjegje i gjason shtazės. Personi qė nuk ka ndėrgjegje njerėzore, nuk mund tė ketė as ndėrgjegje kombėtare.

 

Ndėrgjegjja ėshtė ajka, kulmi i vetėdijes sonė humane dhe shkencore. Vetėm punėt e bėra me ndėrgjegje tė lartė kanė sukses. Nėrgjegjja ėshtė pėrkushtim, devotshmėri dhe pėrgjegjėsi ndaj detyrime tė marra, ndaj premtimeve tė bėra dhe ndaj betimit tė dhėnė para vetvetes, familjes, shokėve dhe popullit se do tė punosh dhe luftosh gjatė gjithė jetės nė tė mirė tė shoqėrisė dhe tė Atdheut.

 

OPTIMIZMI

 

Njė faktor tjetėr qė e forcon ėndrrėn pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė optimizmi. Optimizmi ėshtė energji pozitive, qė reflekton gėzim e gjallėri nė jetė dhe nė punė. Ai shpreh siguri, vendosmėri dhe besim nė vetvete dhe besim tek tė tjerėt. Optimizmi rrezaton guxim e menēuri, gatishmėri pėr sakrifica dhe vizion pėr tė ardhmen e kombit dhe Atdheut tonė. Optimizmi ėshtė qėndrim nė pritje pėr tė ndodhur gjėra pozitive, ndryshime tė mėdha dhe kthesa historike. Optimizmi ėshtė besim nė fitore, besim nė tė ardhmen mė tė ndritur tė popullit tonė. Optimizmi ėshtė ushqyes i shpresės pėr njė tė nesėrme tė lirė e tė sigurt tė Atdheut tonė.

 

Dielli shndrit vazhdimisht, si ditėn ashtu edhe natėn, si kur qielli ėshtė i kaltėr, ashtu edhe kur retė e zeza e mbulojnė tokėn. Kėshtu duhet qė tė shndrisin, pandėrpreje, ėndrrat tona. Kėshtu duhet tė shkėlqejnė sytė tanė nga ideali dhe frymėzimi, nga besimi dhe optimizmi i perspektivės sė ndritur tė ēlirimit dhe tė ribashkimit tė Shqipėrisė Etnike.

 

Politikani, lideri dhe luftėtari optimist ėshtė nė gjendje qė t'i shohė gjėrat e padukshme, ta ndjejė tė paprekshmen dhe ta arrijė tė pamundshmen. Ai ėshtė nė gjendje qė ta bėjė edhe Shqipėrinė Etnike, por,natyrisht, vetėm "nė ballė tė kėtij populli dhe te kėmbėt e kėtij populli,…", siē ligjėronte heroi Jusuf Gėrvalla.

Optimizmi ėshtė shėndet e vullnet, me tė cilin  Ne do tė ēajmė errėsirėn neokolonialiste dhe do tė dalim nė dritė tė diellit e tė lirisė kombėtare.

 

DASHURIA

 

Dashuria ėshtė ndjenjė e fuqishme dhe e thellė qė e bėn njeriun qė ta duaj me gjithė zemėr dikend apo diēka. Dashuria ėshtė miqėsi e sinqertė dhe e ēiltėrt. Dashuria ėshtė adhurim, ėshtė art qė nuk njeh kufinj. Dashuria ėshtė ndjenjė e zjarrtė, ndjenjė mbi ndjenja, ėshtė vetė mirėsia, drita e brendshme qė ndriēon njeriun dhe i dhuron atij ngrohtėsi e forcė pėr tė "tundur male". Pra, ajo ėshtė vetėmohim, sepse kur e don dhe e dashuron dikend apo lirinė e Atdheun, ti je nė gjendje tė japėsh jetėn pėr atė dashuri.

 

Dashuria pėr njeriun dhe pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė sakrificė dhe flijim. Dashuria ėshtė vuajtje. Njė popull i armatosur me dashurinė e fuqishme pėr lirinė dhe atdheun e tij ėshtė i pamposhtur, pėrballė gjithė armėve shkatėrrimtare tė botės.

 

Dashuria ka fuqinė pėr tė krijuar, pėr tė shpresuar, pėr tė ndryshuar, pėr tė ripėrtrirė, pėr tė duruar, pėr tė besuar, pėr tė qėndruar, pėr tė luftuar, pėr tė fituar,… Dashuria e vėrtetė bėn ēudira, ajo kurrė nuk dėshton.

 

Dashuria ėshtė e kundėrta e urrejtjes. Urrejtja e paralizon jetėn, dashuria e liron atė. Urrejtja e bėn lėmsh jetėn, dashuria e bėn atė harmonike. Urrejtja e nxinė jetėn, dashuria e ndriēon atė. Dashuria ėshtė ilaē, bar, melhem pėr plagė. Qoftė ajo plagė personale trupore, qoftė plagė robėrie kombėtare. Dashuria e shėron dhe e gjallėron individin dhe popullin. Dashuria rrėnon mure dhe ndėrton ura. Dashuria ėshtė dhuratė hyjnore pėr njerėzimin.

 

KALITJA-PROVA

 

Jo vetėm shqiptarėt e dobėt pa ėndrra e ideale kombėtare, por edhe idealistėt dhe luftėtarėt mė tė devotshėm tė ēėshtjes sonė kombėtare kanė nevojė qė ta kalisin e forcojnė vazhdimisht veten e tyre qė tė mos dobėsohen e ligėshtohen nė veprimtarinė e tyre tė pėrditėshme pėr bėrjen e Shqipėrisė Etnike. Kjo kalitje bėhet pėrmes stėrvitjeve dhe ushtrimeve tė vazhdueshme psiko-fizike, pėrmes kontaktit permanent me popullin dhe tokėn amtare, si dhe me anė tė leximit tė vazhdueshėm.

 

Harresa ėshtė armiku mė i madh i njeriut dhe nėna e pėrsėritjes sė gabimeve. Duhet qė pandėrprerė tė kalitemi ideologjikisht, politikisht dhe fizikisht qė tė jemi sa mė tė pėrgatitur pėr betejat vendimtare qė na presin nė rrugėn tonė drejt Shqipėrisė Etnike. Kalitja e pėrditshme sjellė qėndrueshmėri, fuqi dhe energji pėr tė pėrballuar vėshtirėsitė aktuale dhe tė nesėrme qė janė tė pashmangshme, por jo tė pamposhtme, nė luftėn tonė politiko-revolucionare pėr bashkim kombėtar. Kalitja ėshtė edhe edukim dhe ēelikosje e ėndrrės sonė tė madhe kombėtare pėr Shqipėrinė e Bashkuar.

 

Gabim ėshtė kur ne brenda vetes sonė i caktojmė barriera e pengesa vetėvetes, duke e bindur veten tonė, pa e provuar fare, se kjo apo ajo rrugė ėshtė e paarritshme, ky apo ai ideal ėshtė i parealizueshėm, etj. Asnjė qėllim nuk arrihet pa e provuar. Pėr asgjė nuk mund tė thuhet se ėshtė e pamundshme dhe e paarritshme pa e provuar. Po tė mos kishin luftuar me penė e pushkė tė Parėt tanė me shekuj tė tėrė, ne sot nuk do ta kishim as edhe kėtė Shqipėri qė e kemi sot, edhepse e vogėl ėshtė. Ata provuan, ata u pėrpoqėn dhe na lanė trashėgim kėtė pjesė Shqipėrie tė lirė dhe njė pėrvojė kolosale si orientim e busullė pėr tė vazhduar punėn dhe luftėn e tyre pėr liri e pavarėsi. Gjėrat e vogla sjellin tė mėdhat. Shqipėria e vogėl me siguri do tė sjellė Shqipėrinė reale, natyrale, Etnike.

 

REĒETA

 

Reēeta ėshtė mėnyra dhe forma se si duhet tė zgjidhet njė problem. Êshtė udhėzim konkret dhe detal se si kryhet njė veprim, njė aksion apo njė luftė.

Jo tė gjithė Ne, jo tė gjithė veprimtarėt kombėtar, jo tė gjithė luftėtarėt e lirisė, jo tė gjithė udhėheqėsit popullorė, jo tė gjithė komandantėt ushtarakė kanė sukses tė njėjtė nė veprimtarinė, pėrpjekjen dhe luftėn e tyre pėr ēlirim, liri e pavarėsi kombėtare, sepse jo tė gjithė e kanė, apo jo tė gjithė e njohin tėrėsisht reēetėn e suksesit e tė fitores, jo tė gjithė e zotėrojnė plotėsisht artin e bukur e tė vėshtirė tė luftės pėr liri dhe pavarėsi.

 

Shumica e kėtyre patriotėve dhe luftėtarėve duan tė jenė tė sukseshėm, por nuk arrijnė dot, sepse nuk e kanė, ose nuk e njohin reēetėn, nuk posedojnė mėnyrėn dhe metodologjinė e veprimit tė sukseshėm. Shumica e tyre e kalojnė gjithė veprimtarinė e tyre politike e atdhetare nė njė gjendje konstante tė provave dhe gabimeve: ata provojnė dhe gabojnė, pėrpiqen dhe dėshtojnė,… pėrsėri ngriten dhe sėrish rrėzohen, kėshtu riciklojnė pėrpjekjet dhe gabimet,… derisa mė nė fund heqin dorė nga qėllimi i tyre, nga ėndėrrat e tyre kombėtare dhe pasivizohen.

 

"FARA"

 

Ēdo gjė e gjallė mbi tokė e nėntokė qė ekziston, lind, zhvillohet, rritet dhe jeton ėshtė rezultat i farės, i embrionit fillestar. Poashtu edhe ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė njė pikėnisje, njė fillim i suksesit, ėshtė fara e realitetit. Sa mė shumė farė lirie qė tė mbjellim, aq mė shumė fryte tė fitores do tė korrim. Ashtu sikurse hedhė bujku farėn me kujdes nė arė, ashtu edhe ne duhet tė hedhim farėn e lirisė nė popull. Kush mbjellė korrė, thotė populli. Tė mbjellim kudo farėn e lirisė, qė tė korrim fitoren.

 

Ashtu si fara e njė bime qė duhet mbjellė nė tokė, duhet ujitur  dhe kujdesur pėr tė qė tė rritet e shėndetshme, ashtu edhe ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike duhet tė mbillet nė tė gjitha zemrat e Shqiptarėve, duhet tė ujitet me djersėn dhe gjakun e bijave e bijve tė kėtij populli, me qėllim qė tė rritet e tė lulėzojė e shėndetshme pema e bukur dhe me plotė fryte e Shqipėrisė sė  lirė e tė bashkuar.

 

Ashtu siē ėshtė fara riprodhim, ringjallje e jetės, poashtu edhe ėndrra, aspirata dhe ideali ynė kombėtar pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė ringjallje, ėshtė jetėzgjatje e Pellazgjisė dhe e Ilirisė. Ėshtė ripėrsėritje e Arbėrisė. Ėshtė pavdekėsi e Shqipėrisė.

 

ARMIKU I BRENDSHĖM

 

Pėrveē armiqve dhe pseudomiqve, nė rrugėtimin tonė drejt Shqipėrisė Etnike, ne nuk duhet tė harrojmė kurrsesi edhe armikun apo armiqtė e brendshėm tė kėsaj Shqipėrie. Dhe ky armik (armiq), fatkeqėsisht, janė disa shqiptarė, tė cilėt nuk e kanė ėndėrr dhe ideal Shqipėrinė e Bashkuar dhe si tė tillė bėhen pengesė serioze pėr zgjidhjen e ēėshtjes sonė kombėtare. Dhe tė tillėt, mjerisht, nuk janė tė paktė nė numėr. Shumė prej tyre janė nėpėr vende udhėheqėse. Pra, armiku mė i madh dhe mė i rrezikshėm i Shqipėrisė Etnike ėshtė brenda nesh, ėshtė nė veten tonė, jemi vetė Ne, Shqiptarėt!

 

Kemi shumė njerėz tė dobėt nė mesin tonė, tė cilėt s'kanė ėndrra kombėtare, s'kanė ideale shqiptare! Duhet tė pėrpiqemi qė kėta njerėz pa ėndėrra t'i kthejmė nė ėndrrimtarė dhe tė gjithė ata shqiptarė qė janė pa ideale t'i bėjmė idealistė, se kėshtu forcojmė veten tonė, rrisim unitetin, afrojmė realitetin dhe shpejtojmė fitoren mbi tė huajtė. Duke luftuar armikun brenda nesh, ne luftojmė dyfish armikun jashtė nesh, armikun pushtues tė vatrave tona, tė Shqipėrisė sonė Etnike. Nė momentin kur ne do ta kemi mundur armikun tonė brenda nesh, po nė atė ēast ne do t'i kemi fituar edhe armiqtė pushtuesė jashtė nesh.

 

PESIMIZMI

 

Antipodi i optimizmit ėshtė pesimizmi. Ndėr shqiptarė ka numėr tė konsiderueshėm tė pesimistėve. Shqiptarė qė shohin vetėm zi, errėsirė edhe nė pikė tė ditės me diell. Ka shumė frikacakė e ndjellakėqinj, tė cilėt nuk kanė besim as nė Zotin, as nė vetėveten dhe as nė forcėn ēudibėrėse tė sovranit popull, kur ky ngritet nė kėmbė, si njė trup i vetėm, dhe marshon pėrpara drejt lirisė.

 

Pesimistėt nė rradhėt e popullit tonė janė tė pasigurt nė ēdo hap, shohin gjithkund pengesa dhe nuk kanė besim nė tė ardhmen e tyre, tė vendit dhe tė popullit tė tyre. Janė njerėz qė gjithmonė ankohen, janė tė pakėnaqur me realitetin, por qė nuk kanė besim e guxim ta ndryshojnė atė.  Pėr pesimistėt nuk vlen deviza, se pas hidhėrimit ka gėzim, se pas natės vjen dita, se pas humbjes vjen fitorja, se pas rėnies do tė ngritemi pėrsėri, etj. Ata pėr gjithėēka fillimisht kėrkojnė garanci, por harrojnė se asgjė nė jetė e mbi kėtė tokė nuk ėshtė e garantuar. Asgjė nuk ėshtė absolute, ēdo gjė ėshtė relative dhe art i tė mundshmes.

 

Nė mesin tonė ka njerėz tė ngarkuar me energji negative. Ne ose duhet t'ua heqim atyre kėtė energji dhe t'i mbushim me energji pozitive, ose duhet t'ua bllokojmė me ēdo kusht kėtė energji tė dėmshme e antikombėtare, nė mėnyrė qė ajo tė mos pėrhapet nė popull dhe tė mos e pengojė rrezatimin e energjisė pozitive qė shpėrndajnė mbi kombin tonė patriotėt, revolucionarėt dhe luftėtarėt e lirisė, tė pavarėsisė dhe tė ribashkimit kombėtar.

 

NEUTRALITETI

 

Pėrveē optimistėve dhe pesimistėve nė gjirin e popullit tonė ka edhe shumė neutralė. Njerėz qė rrinė mėnjanė dhe bėjnė sehir, vėshtrojnė nga anėsh se ē'po ndodhė rretheqark, por nuk bėhen pjesėmarrės aktiv nė ngjarjet politike. Ata janė asnjanės, nuk angazhohen nė parti e grupe politike, nuk marrin pjesė nėpėr protesta e demonstrata politike, bile nuk marrin pjesė aktive as nė rast tė luftės sė armatosur. Ky grup i njerėzve, ėshtė pjesa dėrrmuese e popullit tonė.

 

Neutralėt e duan lirinė, bashkimin kombėtar dhe Shqipėrinė Etnike, por nuk janė tė gatshėm tė veprojnė konkretisht pėr realizimin e kėsaj aspirate shekullore kombėtare. Ata nuk kanė ėndrra kombėtare, por vetėm ėndrra personale. Nuk kanė ėndrra politike, por vetėm ėndrra ekonomike. Bėrja pėr vete e kėtyre neutralėve shqiptarė, angazhimi i tyre politik kombėtar dhe armatosja e tyre me ėndrrėn pėr Shqipėrinė Etnike, ėshtė proriteti mė i madh i forcave tė organizuara patriotiko-revolucionare e demokratike qė kanė ėndėrr, ideal dhe program ēlirimin dhe bashkimin e Shqipėrisė Etnike.

 

FRIKA

 

Njė armik tjetėr mjaft i rrezikshėm i ėndrrės pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė frika. Ajo ėshtė biologjike. Ėshtė fenomen njerėzor dhe logjik. Sipas studimeve tė ndryshme ekzistojnė vetėm dy lloje biologjike tė frikės, tė cilat janė tė lindura qė nė fėmijėri: frika nga rrėzimi (kur foshnja fillon tė ecė) dhe frika nga zhurma e madhe (qė nga momenti i lindjes kur foshnja fillon tė qajė me rastin e daljes nė jetė). Frikat tjera, sipas studimeve shkencore, janė frika tė mėsuara, janė rezultat i mėnyrės sė edukimit nė familje, nė shkollė e nė shoqėri. Frika ngulitet nė vetėdijen e njeriut edhe nga kushtet e rrethanat jetėsore ku ai rritet dhe jeton.

 

Frika pėrhapet nga konfliktet e ashpra midis njerėzve, nga grindjet dhe pėrleshjet ndėrmjet grupeve tė ndryshme tė interesit brenda shoqėrisė, si dhe nga luftėrat e pandėrprera nė mes tė grupeve etnike dhe nė mes tė popujve. Frika mbillet tek njeriu edhe nga fenomenet shkatėrrimtare tė natyrės, siē janė vetėtimat e rrufetė, bubullimat e motit, vėrshimat e pėrmbytjet, tėrmetet, vullkanet, uraganet, etj.

 

Frika, mbi tė gjitha, ėshtė pasiguri, pafuqi e njeriut pėr tė mbrojtur veten para forcės natyrore apo njerėzore. Frika ėshtė ndjenjė e rrezikut dhe e kėrcėnimit permanent tė jetės dhe pasurisė sė njeriut nga e papritura, nga e panjohura, nga e keqja, nga e fuqishmja, nga njerėzorja dhe mbinjerėzorja.

 

Frika ėshtė e pashmangshme, ėshtė pjesė e jetės njerėzore, ėshtė rezultat logjik i analizave qė bėjnė njerėzit e arsyeshėm. Ėshtė fryt i pėrfundimeve tė faktuara qė ata sjellin nė fund. Por frika duhet tė identifikohet e tė kanalizohet drejt. Ajo nuk bėn kurrsesi tė zmadhohet dhe tė lejohet qė tė marrė nė dorė frenat drejtuese tė jetės dhe veprimtarisė sonė personale apo kombėtare.

 

Ilaēi i vetėm i frikės ėshtė guximi dhe veprimi. Frikėn duhet ta shikosh nė sy dhe ajo dobėsohet. Ndaj frikės duhet tė kundėrveprosh dhe ajo zhduket. Frika ėshtė e pafuqishme ndaj veprimit, ajo nuk mund t'i rezistojė hovit tonė luftarak. Ne kemi frikė nga dėshtimi, por harrojmė se ashtu siē mėsojmė nga pėsimet tona, poashtu ne fitojmė nga dėshtimet tona. Nė luftėn tonė ēlirimtare, ne mund tė humbasim disa beteja, mund tė dėshtojmė disa herė, por nė fund ne do ta fitojmė luftėn. Dėshtimi ėshtė pjesė e suksesit, por vetėm atėherė kur ne mėsojmė nga dėshtimet tona dhe nė fund fitojmė. Kush punon edhe gabon. Kush vepron edhe dėshton. Por kush nuk punon dhe nuk vepron ai kurrė nuk fiton.

 

Shqiptarė, frika ėshtė nėna e disfatės. Ndaj vriteni frikėn, mposhteni atė me veprime konkrete, me aksione atdhetare, me sulme revolucionare. Frika i ngulfat dhe i prangos ėndrrat tona, shterron energjitė tona pozitive, frenon vrullin tonė drejt lirisė. Frika, e mbjellur nė zemrat tona, ėshtė robėri, ėshtė nėnshtrim, ėshtė poshtėrim, ėshtė varfėri, ėshtė skllavėri. Mos u frikėsoni dhe do tė shihni se jeni tė lirė. Dhe kur Ne, Shqiptarėt, do tė ēlirohemi nga frika, atėherė edhe Atdheu ynė do tė ēlirohet nga pushtimi dhe kolonizimi i huaj. Pra, ēlirojeni vetveten nga frika, qė tė ēlironi edhe Shqipėrinė Etnike.

 

GUXIMI

 

Guximi ėshtė antipod i frikės. Guximtari ėshtė ai qė u del pėrballė rreziqeve e vėshtirėsive dhe i kryen pa ngurrim tė gjitha detyrat qė ia shtron pėr zgjidhje koha dhe lufta popullore pėr liri e pavarėsi kombėtare. Nėse Shqiptarėt e kanė aftėsinė dhe vullnetin qė tė ėndėrrojnė pėr Shqipėrinė Etnike, atėherė ata do ta kenė edhe guximin pėr ta realizuar kėtė ėndėrr. Kjo do tė thotė se, nėse guxojmė qė tė ėndėrrojmė, atėherė do tė guxojmė edhe tė fitojmė. Sepse, nuk mund tė zbehet e tė hidhet poshtė njė ėndėrr kaq e madhe, njė aspiratė historike, njė ide qė i ka ardhur koha.

 

Nėse ne dėshirojmė qė tė realizojmė ribashkimin kombėtar, atėherė ne duhet tė guxojmė qė tė ngrisim zėrin dhe ta njohtojmė kombin tonė dhe botėn mbarė se ēka duam, ēka kėrkojmė dhe pėr ēka luftojmė. Guximi ėshtė trimėri e burrėri, ėshtė vendosmėri e kėmbėngulje, ėshtė gatishmėri e mosdorėzim, ėshtė qėndresė qė e karakterizon ndėr shekuj e mijėvjeēarė popullin shqiptar.

Prandaj, Shqiptarė, filloni tė ėndėrroni, vazhdoni tė guxoni, qė tė fitoni!

 

DURIMI-KĖMBĖNGULJA-MOSDORĖZIMI

 

E kemi thėnė se ėndėrrat janė fara e suksesit, por kush ėshtė sekreti i suksesit tonė? Ky ėshtė durimi, kėmbėngulja e mosdorėzimi. Durimi ėshtė aftėsi e njerėzve dhe popujve pėr tė pėrballuar vėshtirėsitė, shqetėsimet, vuajtjet, fatkeqėsitė, varfėrinė, luftėrat,…pa u ligėshtuar, pa u ankuar dhe pa u dorėzuar. Durimi ėshtė edhe cilėsi e udhėheqėsit popullor pėr t'u treguar i matur, i pėrmbajtur, i qetė e gjakftohtė, pėr tė mos rėnė nė provokime tė kundėrshtarėve, pėr tė mos u rrėmbyer nė situata tė paqarta dhe pėr tė mos vendosur nė kėmbė, pa analizuar detajisht rrethanat.

 

Durimi sjellė gjithmonė suksesin. Nuk thotė kot urtėsia popullore: "I duruari, i fituari". Tė durosh do tė thotė tė kesh vetėpėrmbajtje, nerva tė forta dhe, nė tė njėjtėn kohė, tė jesh kėmbėngulės pėr ta ēuar deri nė fund luftėn ēlirimtare. Durim do tė thotė papėrkulshmėri dhe mosdorėzim. Durimi ėshtė gjithashtu vullnet i patundshėm pėr tė realizuar kėrkesat e popullit. Durimi ėshtė kokėfortėsi pozitive, kur luftėtarėt e lirisė dhe i mbarė kombi ngulin kėmbė dhe nuk bėjnė kompromis me lirinė dhe Atdheun e tyre. Durimi ėshtė mosdorėzim edhe atėherė kur je nė pozita mė tė vėshtira se kundėrshtari politik apo ushtarak. Durimi ėshtė durim i tė gjitha tė zezave tė kėsaj bote, por mosheqje dorė nga ėndrrat, idealet dhe aspiratat shekullore tė Shqiptarėve. Durim pėr mosnėnshtrim. Durim pėr fitore.

 

Durimi ėshtė nėshtrim vetėm atėherė kur nuk ke ėndrra kombėtare, kur s'ke ideale tė lirisė dhe kur nuk ke aspirata tė bashkimit kombėtar. Durimi ėshtė disfatė, atėherė kur je disfatist e pacifist dhe i ke humbur shpresat dhe besimin nė vetvete dhe nė luftėn e drejtė tė popullit tėnd. Durimi ėshtė robėri vetėm atėherė kur nuk vepron, kur je dorėzuar dhe pret qė fati yt tė ndryshojė spontanisht e rastėsisht.

 

Durimi aktiv ėshtė blerje e kohės, organizim, mobilizim dhe rigrupim i forcave goditėse pėr tė vazhduar luftėn. Durimi nė luftė ėshtė "pushim" ndėrmjet dy betejave. Ne kurrė nuk duhet tė heqim dorė nga ėndrrat tona. T'i ndjekim ėndrrat tona pėrmes stuhishė, sfidash e rrebeshesh, duke duruar me stoicizėm tė gjitha plagėt e marra trupore e shpirtėrore nė pėrleshjet tona me armiqtė e Shqipėrisė Etnike. Ne duhet ta gjejmė rrugėn e drejtė tė fitores, t'i krijojmė kushtet e luftės ēlirimtare, t'i trasojmė shtigjet e lirisė dhe tė marshojmė me durim e kėmbėngulje deri nė ēlirim dhe bashkim kombėtar. Ne duhet tė kemi besim nė vetvete, tė zotohemi pėr tė duruar, pėr tė kėmbėngulur dhe pėr tė mos u dorėzuar kurrė.

 

Nuk ėshtė aq e rėndėsishme robėria, sa ėshtė e rėndėsishme se ēka bėjmė ne pėr ta hequr qafe atė robėri. Nėse ne ulemi e vajtojmė se jemi tė pushtuar, tė copėtuar, tė robėruar, etj., atėherė ne jemi qaramanė e jo kapedanė. Atėherė ne jemi skllevėr tė pėrkulur e jo revolucionarė luftarakė.

 

Vetėm durimi i shoqėruar me veprim luftarak, rezistencė aktive dhe mosdorėzim do tė na e heqė nga qafa zgjedhėn e rėndė tė robėrisė. Do tė na heqė nga duartė e kėmbėt prangat dhe zinxhirėt e robėrisė dhe tė neokolonializmit modern. Edhe po tė zihen e bllokohen tė gjitha rrugėt e shtigjet aktuale, Ne, me durim prej Sizifi, duhet tė hapim rrugė e shtigje tė reja, por sulmin dhe marshimin tonė drejt Shqipėrisė sė Ribashkuar nuk duhet ta ndalim kurrsesi. Pėr luftėtarėt e vendosur, tė durueshėm, kėmbėngulės e atdhetarė gjithmon ka rrugė, gjinden shtigje pėr tė ecur pėrpara drejt lirisė. Asgjė nuk ėshtė e pamundshme pėr patriotėt dhe revolucionarėt e devotshėm, tė cilėt Atdheun e duan mė shumė se veten.

 

Fitimtarėt kurrė nuk dorėzohen, kurse ata qė dorėzohen kurrė nuk fitojnė. Nuk ėshtė fundi i botės humbja e disa betejave, ėshtė humbje e luftės dhe fundi i Shqipėrisė Etnike mosluftimi fare, dorėzimi pa luftė. Shqiptarė, duroni dhe mos u dorėzoni! Qėndroni dhe luftoni, qė tė fitoni e tė mbijetoni! Vetėm kėshtu Shqipėrinė Etnike do ta ēlironi dhe do ta bashkoni.

 

Kėmbėngulja dhe mosdorėzimi e plotėson ēdo disavantazh tonin pėrballė lukunisė sė pafund tė armiqėve tanė. Epėrsia nė njerėz, nė potencial ekonomik dhe nė armatim ushtarak e kundėrshtarėve tanė mund tė kompenzohet vetėm nga durimi, vendosmėria, kėmbėngulja dhe mosdorėzimi ynė. Guri apo shkėmbi ėshtė shumė herė mė i madh e mė i fortė se pika e ujit, por kėmbėngultėsia dhe mosdorėzimi i pikės sė ujit triumfon kundėr shkėmbit, me goditjen e saj ritmike e tė pandėrprerė, derisa guri apo shkėmbi ēahen mė dysh. Ne duhet tė veprojmė si pika e ujit kundėr ushtrive e policive pushtuese tė armiqve tė Atdheut tonė dhe nė fund do tė jemi ne fitimtarėt. Dhe nė kėtė rast nuk fiton forca, por kėmbėngulja jonė permanente.

 

Vendosmėria ėshtė qėndrim, kurse kėmbėngulja jonė ėshtė veprim, veprim pėr tė goditur pandėrprerje, veprim pėr tė mos u dorėzuar. Kėmbėngulja dhe goditja konstante e thyen rezistencėn, qoftė tė gurit, qoftė tė ushtrisė armike. Asgjė nuk ėshtė e plotėfuqishme dhe e pathyeshme pėrballė durimit, kėmbėnguljes dhe mosdorėzimit.

 

SAKRIFICA-FLIJIMI

 

Sakrifica ėshtė vetėmohimi i vetvetes, heqje dorė nga disa dėshira tė momentit, pėr tė arritur njė qėllim tė lartė e tė shenjtė, siē ėshtė liria e Atdheut. Sakrifica ėshtė mundim, vuajtje dhe dhimbje qė i shkaktojmė vetvetes pėr tė pėrmbushur ėndėrrat tona kombėtare, pėr tė realizuar idealin tonė kombėtar tė Shqipėrisė Etnike. Sakrifica ėshtė humbje, peripeti, shqetėsim dhe dėmtim personal pėr hir tė interesit tė pėrgjithshė, pėr interesa tė larta kombėtare e shtetėrore. Sakrifica ėshtė gatishmėri pėr flijim.

 

Flijimi ėshtė sakrificė dhe sakrifikim i vetvetes pėr ideale dhe interesa tė larta kombėtare. Flijimi ėshtė theror, martirizim i vetvetes pėr tė mbrojtur popullin dhe atdheun. Flijimi ėshtė dhėnje e jetės, rėnie dėshmor nė altarin e lirisė, nė fushėbetejė pėr tė ēliruar dhe ribashkuar Shqipėrinė Etnike. Pa sakrifica dhe flijim, s'ka liri as bashkim. Sakrifica dhe flijimi janė rezultati pėrfundimtar dhe mė i saktė i vetėdijes dhe ndėrgjegjes patriotike dhe kombėtare tė luftėtarėve tė lirisė, tė dėshmorėve dhe heronjėve tė njė populli.

 

VEPRA

 

Vepra ėshtė materializim, vėnie nė jetė e ideve tona, ėshtė pėrmbushje, zbatim, kryerje, pėrfundim, plotėsim, realizim. Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike duhet patjetėr qė tė materializohet, tė vihet nė jetė, tė shndėrrohet nė vepėr. Duhet tė kalohet nga teoria nė praktikė. Vepra ėshtė realitet, kurse realiteti ėshtė shndėrrimi i diēkaje nga inekzistenca nė ekzistencė. Realiteti ėshtė kalimi i sė vėrtetės nė vėrtetėsi, nė veprim praktik.

 

Êshtė e vėrtetė, reale ekzistenca e Shqipėrisė Etnike, por ajo ende nuk ėshtė bėrė realitet, ende nuk ėshtė ēliruar e bashkuar, ende nuk funksionon si shtet juridik, i pavarur e sovran. Shqipėria Etnike, aktualisht, ėshtė realitet vetėm nė ėndrrat e Shqiptarėve, nė zemrat dhe mendjet tona, nė Programin tonė Kombėtar pėr bėrjen e saj realitet dhe shtet. Qė ėndrra tė bėhet vepėr, realitet, duhet qė tė ketė njė fillim, njė veprim dhe njė pėrfundim. Duhet tė ketė njė program politiko-ushtarak, njė luftė ēlirimtare dhe njė fitore.

 

Njė ėndėrr pa vepra ėshtė thjeshtė njė dėshirė. Dhe dėshirat shpesh u pėrngjajnė tekave e huqeve, janė pa pėrmbajtje dhe nė shumicėn e rasteve janė tė paarritshme. Dėshira shpeshherė ėshtė e ngjashme me fantazinė, kurse ėndrra ka pėrmbajtje, ajo mbėshtetet nė realitetin objektiv e subjektiv dhe nė artin e tė mundshmes. Nė veprimtarinė tonė atdhetare e ēlirimtare nuk duhet qė t'i ngatėrrojmė ėndrrat me dėshirat, sepse ka dallim tė madh nė mes asaj qė ne duam qė tė bėhet Shqipėria Etnike (dėshirės) dhe asaj qė ne bėjmė (veprojmė) qė ajo tė bėhet.

 

Njė ėndėrr e mbėshtetur nė veprim, aksion, goditje, lėvizje, kėmbėngulje dhe vendosmėri, ėshtė e destinuar tė shndėrrohet nė vepėr. Vepra ėshtė rezultati final i gjithė mozaikut tė gjerė tė veprimtarisė shoqėrore, politike, ekonomike, organizative, propagandistike, kulturore, artistike, letrare, shkencore dhe luftarake tė mbarė popullit. Vepra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė njė punė kolosale dhe tepėr e vėshtirė. Ėshtė njė barrė e rėndė, tė cilėn vetėm njė komb i tėrė, i vendosur dhe i mobilizuar plotėsisht mund ta bartė mbi supe dhe ta ēojė pėrpara deri nė realizimin e plotė tė saj. Vepra ėshtė kurorėzimi i fitores, ngadhnjim mbi pushtuesėt. Vepra e Shqipėrisė Etnike mund tė bėhet vetėm nga kombi shqiptar e jo nga individėt, grupet, shoqatat, organizatat, partitė apo qeveritė e ndryshme.

 

POROSI BREZASH

 

Shqipėria Etnike ėshtė ėndėrr brezash, amanet gjeneratash. Ėshtė vazhdimėsi e punės dhe e pėrpjekjeve tė tė Parėve tanė. Shqipėria Etnike ėshtė kėrkesė dhe dėshirė e paraardhėsve tanė, qė ne ta vazhdojmė luftėn e tyre pėr ēlirimin dhe ribashkimin e Atdheut. Êshtė ngarkim dhe detyrim pėr Ne qė ta vazhdojmė veprimtarinė patriotike, revolucionare dhe luftarake tė stėrgjyshėrve tanė, pėr ta ēuar mė tej veprėn e tyre pėr ruajtjen dhe mbrojtjen e Shqipėrisė Etnike.

 

Shqipėria Etnike  ėshtė trashėgim pėr brezat qė vijnė. Shqipėria Etnike ėshtė mėsim, kėshillė dhe udhėzim nga ana jonė pėr brezat qė vijnė, se si tė pėrpiqen dhe si tė punojnė pėr bėrjen e Shtetit tonė Kombėtar. Shqipėria Etnike  ėshtė porosi dhe lėnie nė besė e besim nga ne tek gjeneratat e ardhshme qė ta forcojnė e pėrparojnė mė tej nė tė gjitha fushat: politike, ekonomike, ushtarake e kulturore. Shqipėria Etnike ėshtė njė Pishtar drite e lirie qė pėrcillet nga pellazgo-iliro-shqiptarėt dorė mė dorė, zemėr mė zemėr, brez pas brezi nga Parahistoria deri nė ditėt tona, dhe mė tej deri nė Ardhmėri e Pėrjetėsi.

 

*****

 

Ėndrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė vetėm fillimi, kurse vendimi pėr ta ndjekur atė ėshtė vazhdimi. Por qė ta ndjekim kėtė ėndėrr duhet qė t'i besojmė asaj, duhet ta bėjmė pjesė tė qenies sonė, tė punės dhe tė jetės sonė. Duhet qė kėtė ėndėrr tė lartė e fisnike ta ushqejmė ēdo ēast, qė ajo tė rritet e tė lėshojė shtat nė Ne e pėrreth nesh. Ėshtė njė rrugė e gjatė, e vėshtirė, e mundimshme dhe madhe, por ne do ta bėjmė atė. Duket si rrugė e pafund, por ēdo gjė qė ka fillim, ka edhe fund. Dhe fundi i kėsaj rruge tė gjatė mijėravjeēare do tė jetė Rilindja e Ilirisė, bėrja e Shqipėrisė Etnike.

 

Dhe mbi tė gjitha, kėtė ėndėrr e ideal kombėtar duhet ta ruajmė e ta mbrojmė nga ėndėrr-rrėnuesit, nga pesimistėt e disfatistėt,  nga egoistėt e nihilistėt, nga pakurrizorėt e puthadorėt e shumtė qė i ka populli ynė. Sepse ata janė varrmihėsit e ėndrrės sonė pėr Shqipėrinė Etnike. Ata janė po aq tė rrezikshėm e tė dėmshėm sa edhe pushtuesit dhe sundimtarėt sllavo-grekė.

Ta kultivojmė e ta ruajmė ėndrrėn e Shqipėrisė Etnike porsi sytė e ballit, si vetėveten nga armiqtė dhe miqtė e rrejshėm. Sepse ata synojnė qė tė na e rrėnojnė ėndrrėn tonė mė tė madhe, mė jetike e vitale, qė pastaj tė na vrasin e tjetėrsojnė mė lehtė e mė shpejt edhe neve dhe trojet tona stėrgjyshore.

 

Ėndrra e cila mbėshtetet nga vendosmėria, kėmbėngulja, durimi, qėndresa, mosdorėzimi, dhe besimi i madh e i patundshėm heret a vonė do tė bėhet realitet. Sa mė e madhe qė tė jetė ėndrra, aq mė e madhe do tė jetė fitorja. Dhe ėndrra e Shqiptarėve pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė njė ėndėrr vigane, njė ėndėrr antike, e lashtė qindra - mijėravjeēare, ėshtė epokale, njė ėndėrr brezash e gjeneratash tė tėra popullore, prandaj edhe realizimi, pėrmbushja dhe fitorja e kėsaj ėndrre do tė jetė kolosale, do tė jetė e pakrahasueshme pėr nga vlera dhe me pėrmasa mbarėkombėtare.

 

Ėndėrra pėr Shqipėrinė Etnike ėshtė ėndėrr njerėzore, popullore dhe kombėtare e njė kombi tė stėrlashtė, vendės, antik e heroik qė punon, jeton e lufton pėr ruajtjen e atdheut tė tij, pėr ribashkimin e trojeve pellazgo-ilire tė Shqipėrisė Etnike.  Ėndrra kombėtare ėshtė gjakim, rrugėtim, ėshtė ėndėrr pėr Shqipėrinė Etnike. Lum ai shqiptar qė e ka kėtė ėndėrr, qė ėndėrron pėr kėtė ėndėrr dhe qė punon e lufton pėr realizimin e kėsaj ėndrre.

 

REALITETI

 

Shqipėria Etnike ėshtė njė realitet, sepse ekziston me tė vėrtetė, ėshtė njė realitet natyror, objektiv, qė ekziston jashtė vullnetit tė miqve dhe armiqve tė saj. Ajo ėshtė njė realitet i gjallė, i prekshėm, qė duket dhe qė jeton nė zemrat dhe mendjet e Shqiptarėve, nė vetėdijen dhe ndėrgjegjen e tyre kombėtare si pasardhės tė Pellazgėve dhe tė Ilirėve. Por ajo, aktualisht, ėshtė njė realitet pasiv, jofunksional. Ėshtė ende njė realitet i parealizuar, sepse ende nuk ėshtė e ēliruar nga barbarėt dhe se ende nuk ėshtė e bashkuar nga shqiptarėt. Ajo ende nuk ėshtė bėrė shtet me kufinj, me integritet, me sovranitet, me njė qeveri dhe me njė kryeqytet.

 

Shqipėria Etnike ėshtė reale, sepse ekziston, ėshtė faktike, ka territorin dhe tė kaluarėn e saj historike, ka banorėt e saj - Kombin Shqiptar, si pronar tė parė dhe tė vetėm tė kėtij territori, i cili ka pastaj historinė, gjuhėn, artin dhe kulturėn e tij mijėravjeēare tė ngritur e tė ngulitur mbi kėto troje antike tė Shqipėrisė Etnike. Ėshtė reale sepse i plotėson tė gjitha vetitė, kriteret, parametrat dhe parakushtet qė nevojiten pėr njė shtet, prandaj edhe ka mundėsi reale pėr tu bėrė shtet.

 

Shqipėria Etnike ėshtė njė aspiratė realiste e njė populli tė tėrė, tė stėrlashtė, legjitim dhe autokton nė trojet e tij pellazgo-ilire - e Kombit Shqiptar. Ėshtė njė kėrkesė realiste, e cila merr parasysh gjendjen, kushtet dhe  rrethanat e vėrteta tė realitetit objektiv e subjektiv dhe qė vepron nė pėrputhje me to.

Shqipėria Etnike ėshtė njė ideal, njė dėshirė dhe njė ėndėrr e realizueshme, e cila mund tė pėrmbushet, mund tė plotėsohet, mund tė realizohet dhe mund tė bėhet realitet nga pėrpjekja, veprimtaria dhe pėrkushtimi i pėrhershėm dhe i vendosur i kombit shqiptar. Shqipėria Etnike ėshtė realitet, reale, realiste dhe e realizueshme.

 

HISTORIA NA MĖSON

 

Ai popull qė nuk ka tė kaluar, nuk ka as tė ardhme. Ai popull qė e harron tė djeshmen, nuk e kupton as tė sotmen dhe e saboton edhe tė nesėrmen e tij. Ai komb qė nuk e rrespekton tė djeshmen, nuk e ēmon tė sotmen dhe nuk e meriton as tė nesėrmen. Ai popull qė nuk mėson nga dėshtimet e kaluara, do tė gabojė sot dhe do tė dėshtojė edhe nesėr. Historia nuk ėshtė njė seri pėrrallash tė bukura apo tė trishtueshme, ajo ėshtė njė thesar vigan njohurishė, diturishė, pėrvojash e mėsimesh tė paēmueshme pėr njerėzit, popujt dhe pėr mbarė njerėzimin.

 

Ai popull qė e ēmon historinė, e kupton drejt atė dhe i zbaton nė jetėn dhe nė luftėn e tij tė pėrditėshme mėsimet e historisė, ai popull ėshtė i zgjuar dhe ka ardhmėri tė ndritur. Historia ėshtė thesari i bėmave tona: dėshmuese e sė kaluarės, shembėll e mėsim pėr tė tashmen dhe paralajmėrim pėr tė ardhshmen.

 

Ēdo njeri, ēdo popull e ēdo shtet, si dhe mbarė bota, kalon nėpėr tri faza tė veēanta tė jetės dhe tė zhvillimit tė saj:

1.e kaluara,

2.e tashmja dhe

3.e ardhshmja,

tė cilat janė tė lidhura pazgjidhshmėrisht me njėra-tjetrėn, plotėsojnė njėra-tjetrėn dhe pėrbėjnė njė tėrėsi tė vetme qė quhet pastaj historia e njeriut, historia e shtetit, historia kombėtare dhe historia e njerėzimit apo botėrore. Prandaj nuk duhet tė injorohet asnjė fazė e historisė sė njė populli dhe historisė sė njerėzimit.

 

Shqipėria Etnike nuk ra nga Qielli, ajo mbiu nga Dheu.

Shekulli i ri ka ardhur, kohė tė reja kanė lindur.

 

 

*** Ky ėshtė Libri i katėrt i Autorit qė ia boton Shtėpia Botuese "SHKUPI" nga

    Shkupi.